اگه بخوایم توی کار تیمی موفق باشیم، باید هم خودمون هم تیمی خوبی باشیم و هم اینکه هم تیمی‌های خودمون رو به خوبی انتخاب کنیم. بنابراین باید بدونیم یک هم تیمی خوب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشه! در مقاله قبل توضیح دادیم که کار تیمی و کار گروهی متفاوت هستند و مهم‌ترین ویژگی متمایز کننده کار تیمی، رسیدن به هم افزایی مثبت هست. همینطور گفتیم که برای رسیدن به هم افزایی مثبت، تیم باید چه ویژگی‌هایی داشته باشه.
مقاله قبلی رو می‌تونید اینجا مطالعه کنید: «کار تیمی و کار گروهی چه تفاوت‌هایی دارند؟ تیم خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟». اگه مقاله قبل رو خونده باشید با ۳ ویژگی مهم که باعث میشه یک تیم به هم افزایی مثبت برسه آشنا شدید. در این مقاله ویژگی‌هایی که باید به عنوان هم تیمی داشته باشیم رو توضیح می‌دیم.
از اونجایی که تیم یک ماهیت یکپارچه داره و باید اعضای تیم روابط خوبی با هم داشته باشند، مسئله مدیریت و رهبری تیم، و همینطور ارتباط اعضای تیم با هم، اهمیت قابل توجهی داره. به همین دلیل در این مقاله به این موضوعات هم می‌پرداریم.
هوش یا تخصص، کدام یک مهم‌ترین ویژگی یک هم تیمی خوب است؟
اکثر افراد وقتی تصمیم دارند یک هم تیمی انتخاب کنند، یکی از ۲ عامل هوش و تخصص رو به عنوان مهم‌ترین ویژگی‌ها مد نظر قرار میدن. به نظر شما این موارد به عنوان مهم‌ترین ویژگی‌های هم تیمی خوب، گزینه‌های درستی هستند؟ برای اینکه به جواب برسیم دوباره نگاهی می‌کنیم به مقاله قبل.
هم‌افزایی مثبت مهم‌ترین ویژگی یک کار تیمی هست. اعضای تیم برای اینکه به هم‌افزایی مثبت برسند باید، اهداف و رویکردهای مشترک، مهارت‌های تکمیل کننده و انعطاف‌پذیر بالا داشته باشند. حقیقت اینه که نه هوش و نه تخصص، تضمینی برای موفقیت تیم نیستند.
سایت نیوساینتیست در گزارشی به عوامل تعیین کننده در موفقیت تیم‌ها پرداخته. براساس نتایج تحقیقات، هوش افراد تاثیری در عملکرد کلی تیم نداره. در واقع اگه باهوش‌ترین افراد رو برای تیم خودمون انتخاب کنیم، هیچ تضمینی برای اینکه تیم به موفقیت برسه ایجاد نکردیم.
ممکنه بگید مهارت افراد نقش تعیین کننده‌ای در موفقیت تیم داره. بله درسته! مهارت قطعا عامل تعیین کننده‌ای هست و به عنوان یکی از ویژگی‌های ضروری برای رسیدن به هم‌افزایی بهش اشاره شده. اما اگه کمی دقت کنید، می‌بینید داشتن مهارت‌های مکمل، ویژگی ضروری برای رسیدن به هم‌افزایی هست.
وقتی از مهارت‌های مکمل حرف می‌زنیم به ۲ نکته اشاره می‌کنیم. یکی داشتن مهارت و دیگری توانایی اعضای تیم برای تبادل این مهارت‌ها جهت تکمیل نیاز تیم. پس داشتن مهارت به تنهایی کفایت نمی‌کنه. اعضای تیم باید این توانایی رو داشته باشند که داشته‌های فنی و تخصصی خودشون رو با هم به اشتراک بگذارند. وگرنه تیم نمی‌تونه به هم‌افزایی که مهم‌ترین ویژگی کار گروهی هست برسه.
مهم‌ترین ویژگی یک هم تیمی خوب چیست؟
محققین ویژگی‌های مختلفی رو مورد بررسی قرار دادند. ویژگی‌هایی مثل هوش فردی، شخصیت، حساسیت اجتماعی، رضایت از گروه، انگیزه و… رو با ابزارهای مختلف روانشناختی بررسی کردند. نتیجه این بررسی‌ها نشون می‌داد حساسیت اجتماعی مهم‌ترین ویژگی برای موفقیت یک تیم هست.
منظور از وجود حساسیت اجتماعی این هست که افراد یک اجتماع، نسبت به ناهنجاری‌ها و مشکلات اجتماعی بی‌تفاوت نباشند. البته اکثر انسان‌ها در برخورد با یک ناهنجاری اجتماعی یا دیدن مشکلات دیگران دچار ناراحتی میشن. اما بیشتر افراد در مقابل این مسائل واکنشی از خودشون نشون نمیدن.
فرض کنید می‌بینیم شخصی داره توی خیابون آشغال می‌ریزه. بعضی‌ها با دیدن این صحنه حتی ناراحت هم نمیشن. عده‌ای ناراحت میشن اما واکنشی نشون نمیدن. تنها تعداد کمی هستند که ممکنه چنین صحنه‌ای رو ببینند و واکنش مناسبی از خودشون نشون بدن. این افراد کسانی هستند که حساسیت اجتماعی دارند.
داشتن حساسیت اجتماعی از این نظر در یک تیم اهمیت داره که هم انسجام اعضای تیم رو افزایش میده و هم کمک میکنه تمام اعضای تیم در قالب یک پیکر واحد بتونند بهتر، راحت‌تر و سریع‌تر به سمت هدف خودشون حرکت کنند. پس اگه تیم ما از افراد باهوش و متخصصی تشکیل شده باشه که حساسیت اجتماعی پایینی داشته باشند، ممکنه به هدف نهایی‌مون نرسیم.
حضور هم تیمی خانم در تیم چه تاثیری در کار تیمی دارد؟
تحقیقات نشون داده عضویت خانم‌ها در تیم می‌تونه کارایی تیم رو بالا ببره. محققین حدس می‌زنند دلیل این موضوع، مروبط میشه به مسئله حساسیت اجتماعی. چون معمولا خانم‌ها حساسیت اجتماعی بیش‌تری نسبت به آقایون دارند. البته نتیجه این تحقیقات باعث تعجب سایر محققین شده.
چون مطالعات قبلی نشون می‌داد وقتی تیمی از خانم‌ها و آقایان تشکیل میشه، بیشتر خانم‌های تیم احساس می‌کنند که در تیم نادیده گرفته شدند. همین باعث شده محققین پیشنهاد کنند اگه تصمیم دارید تیمی تشکیل بدید و امکان سنجش حساسیت اجتماعی رو ندارید، از حضور خانم‌ها در تیم استفاده کنید و سهم فعالیت اون‌ها رو افزایش بدید تا به نتیجه‌ی بهتری برسید.
با توجه به مطالبی که تا اینجا گفته شد میشه قوانین اساسی کار تیمی رو به این ترتیب اعلام کرد:
- تمام اعضای تیم باید احساس تعلق نسبت به تیم داشته باشند.
- باید بین اعضای تیم احترام متقابل وجود داشته باشد.
- تمام اعضای تیم باید تلاش کنند برای رسیدن به راه حل نهایی به تیم کمک کنند.
- تمام اعضای تیم باید شرکت در تصمیم‌گیری‌ها رو وظیفه‌ی خود بدانند.
- تمام اعضای تیم باید در جلسات به طور منظم شرکت کنند و به موقع در جلسه حاضر شوند.
- باید بین اعضای تیم اعتماد متقابل وجود داشته باشد.
- اعضای تیم در ارتباط با هم باید احساس امنیت داشته باشند.
- هر عضو تیم باید موفقیت تیم را موفقیت خودش بداند، در نتیجه برای موفقیت تیم تلاش کند.
نقش رهبری و مدیریت در کار تیمی
مدیریت و رهبری دو موضوع متفاوت هستند. رهبرِ یک تیم کسی هست که الگو و راهنمای دیگرانه. رهبر می‌تونه به اعضای تیم روحیه و انگیزه ادامه کار رو تزریق کنه. رهبری در یک تیم مقام رسمی نیست. بنابراین هر کدوم از هم تیمی‌ها می‌تونند رهبر گروه باشند. البته ویژگی‌های شخصیتیِ یک هم تیمی هست که اون رو تبدیل میکنه به رهبر تیم.
اما مدیریت جایگاهی هست که باید یک هم تیمی رو برای اون انتخاب کرد. فردی که در جایگاه مدیریت قرار می‌گیره باید قدرت تصمیم‌گیری بالایی داشته باشه و بتونه با سایر اعضای تیم ارتباط خوبی برقرار کنه. مدیر باید بتونه نظرات سایر هم تیمی‌ها رو بشنوه و بهترین راه رو از بین اون‌ها انتخاب کنه.
چطور اعتماد و همبستگی را در تیم افزایش دهیم؟
همونطور که اشاره کردیم وجود اعتماد و همبستگی بین اعضای تیم اهمیت زیادی داره. برای بوجود اومدن این اعتماد و همبستگی، رهبر و مدیر (که معمولا یک نفر این دو جایگاه رو داره) می‌تونه از بازی‌ها و تورهای مسافرتی، هم در مرحله تشکیل تیم و هم در ادامه کار استفاده کنه.
استفاده از بازی و سفر مشترک بین اعضای تیم کمک میکنه هم خصوصیات شخصتی هم تیمی خودمون رو بیشتر بشناسیم و هم روابط‌مون با اعضای تیم گرم‌تر و صمیمی‌تر بشه.
در نهایت اگه به نیرویی نیاز داشتیم که ویژگی‌های لازم برای کار تیمی رو نداشت، ۳ کار می‌تونیم انجام بدیم. یا برای انجام کار تیمی بهش آموزش بدیم، یا کارهای انفرادی بهش واگذار کنیم یا از انتخابش به عنوان هم تیمی صرف نظر کنیم.
امیدواریم اگه در حال انجام کار تیمی هستید یا تصمیم دارید یک کار تیمی رو شروع کنید، بتونید با توجه به مطالبی که در این مقاله و مقاله قبلی گفته شد، هم تیمی خوبی برای تیم خودتون انتخاب کنید تا سریع‌تر به اهداف‌تون برسید. در صورتی که در یک تیم مشغول به کار هستید، با توجه به مطالب گفته شده، ویژگی‌های لازم رو در خودتون تقویت کنید تا به بیش‌ترین کارایی برسید.
گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات
