آیا راهی برای جلوگیری از سوتفاهم هست؟ سوتفاهم چه زمانی بوجود می‌آید؟ چرا گاهی اوقات منظور دیگران را متوجه نمی‌شویم؟ راه حل جلوگیری از بروز سوتفاهم را با استفاده از مواضع ادراکی ۳ گانه، در این مقاله آموزش می‌دهیم.
چطور از بروز سوتفاهم جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از بروز سوتفاهم باید به این نکته دقت کنیم که هر حادثه را چطور دریافت می‌کنیم و چگونه تفسیر می‌نماییم؟ در واقع هر انسانی دو سیستم تجسمی دارد. یکی از این سیستم‌ها اطلاعات را دریافت می‌کند و سیستم دیگر آن را تفسیر می‌کند. از نگاه ان ال پی، راه دریافت اطلاعات کانال‌های ترجیحی هستند. یعنی کانال‌های دیداری، شنیداری و لمسی. برای مطالعه دقیق‌تر درباره کانال‌های ترجیحی می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید: «کانال ترجیحی چیست؟ و چطور با استفاده از آن می‌توان به ارتباط موثر رسید؟»
بنابراین نوع دریافت اطلاعات هر حادثه توسط ما، به کانال ترجیحی ما بستگی دارد. به همین خاطر است که افراد مختلف برداشت‌های متفاوتی از یک حادثه دارند. از آنجا که ما به تمام ابعاد یک حادثه آگاه نیستیم، در دیگاه ما نسبت به مسائل مختلف نقاط کوری وجود دارد. وجود همین نقاط کور، باعث بروز اختلاف و سوتفاهم می‌شود.
هر چند به خاطر دریافت‌های متفاوت از یک حادثه و وجود نقاط کور در دیدگاه‌ها، احتمال بروز سوتفاهم وجود دارد، اما می‌توان از بروز سوتفاهم جلوگیری کرد. برای جلوگیری از بروز سوتفاهم باید روی سیستم تجسمی که به تفسیر اطلاعات دریافتی می‌پردازد تمرکز کنیم. در واقع باید سعی کنیم موقع تفسیر اطلاعات، نقاط کور را برای خود روشن کنیم. بنابراین برای جلوگیری از بروز سوتفاهم، باید دنبال راه حلی برای برطرف کردن این نقاط کور باشیم.
چطور نقاط کوری که در دیدگاه‌مان وجود دارد را برطرف کنیم؟
برای توضیح اینکه چطور می‌توانیم نقاط کوری که در دیدگاه‌مان وجود دارد را برطرف کنیم یک مثال می‌زنیم. فرض کنید یک تصادف اتفاق افتاده است و ۳ نفر شاهد این تصادف بوده‌اند. هر یک از این ۳ نفر تصادف را از یک زاویه دیده‌اند. مثلا یک نفر از روبرو، یک نفر از سمت چپ و یک نفر از سمت راست. حالا احتمال دارد در مورد دلیل بروز این تصادف بین این ۳ نفر اختلاف بی‌افتد. علت بروز این اختلاف و سوتفاهم چیست؟
هر یک از این ۳ نفر، حادثه را از زاویه‌ای دیده است که نقطه کوری دارد. در واقع در این مثال هر نفر ۲ نقطه کور دارد. نقاط کور هر نفر دقیقا زاویه‌ای است که ۲ نفر دیگر حادثه را از آن دیده‌اند. با توجه به این مثال راه حل جلوگیری از بروز سوتفاهم شفاف می‌شود. اگر هر کدام از این ۳ نفر بتواند حادثه را از زاویه ۲ نفر دیگر ببیند، مشکل حل می‌شود. اما چطور می‌تواند زاویه دید افراد مختلف را در حوادث و مسائل گوناگون کشف کرد؟ ان ال پی به این سوال پاسخ می‌دهد.
چطور می‌توان زاویه دید افراد مختلف را کشف کرد؟
جان گریندر (یکی از بنیانگذاران ان ال پی) و جودیت دلویز معتقدند این کار را طی ۳ مرحله می‌توان انجام داد. آن‌ها در یکی از آثار خود این ۳ مرحله را مواضع ادراکی اول، دوم و سوم نامیده‌اند. در ادامه هر یک از این مواضع ادراکی را توضیح می‌دهیم.
موضع ادراکی اول: نقطه نظر اول شخص
موضع ادراکی اول همان دیدگاه اول شخص است. در این موضع ادراکی، برای تفسیر حوادث صرفا به اطلاعاتی که توسط کانال‌های ترجیحی خود از جهان پیرامون دریافت کرده‌ایم اتکا می‌کنیم و هیچ دیدگاه و نقطه نظر دیگری را در نظر نمی‌گیریم. بعضی از افراد همواره در زندگی در موضع ادراکی اول قرار دارند.
موضع ادراکی دوم: نقطه نظر دوم شخص یا همدلی
در موضع ادراکی دوم، نقطه نظر و دیدگاه سایرین را در نظر می‌گیریم. به این اهمیت می‌دهیم که آن‌ها در این زمینه چه نظری دارند؟ چه می‌گویند؟ چه احساسی دارند؟ از آن جا که یک حادثه در نظر افراد مختلف معانی متفاوتی دارد، استفاده از نقطه نظر دوم شخص (موضع ادراکی دوم) می‌تواند برخی از نقاط کور ما را پوشش دهد.
به موضع ادراکی دوم، همدلی نیز می‌گویند. زیرا وقتی در موضع ادارکی دوم قرار می‌گیریم، در واقع تلاش می‌کنیم دنیا را از چشم دیگران نگاه کنیم. به همین دلیل می‌توانیم به حس همدلی با دیگران برسیم. بنابرای اگر با شخصی دچار سوتفاهم شده‌اید، می‌توانید نظر او را درباره موضوع مورد اختلاف بپرسید. هر چه ارتباط میان شما و او موثرتر باشد، از حقیقت آن حادثه بیشتر آگاه می‌شوید و می‌توانید بهتر به موضع دوم شخص برسید.
موضع ادراکی سوم: نقطه نظر سوم شخص یا دانای کل
در موضع ادراکی سوم شما جهان را از بیرون خود تماشا می‌کنید. انگار یک ناظر بی‌طرف هستید و به هیچ وجه درگیر ماجرا نیستید. مانند راوی یک داستان که از خارج از حوادث داستان می‌تواند شخصیت‌های قصه را مشاهده کرده و درباره آن‌ها بی‌طرفانه قضاوت کند.
در موضع ادراکی سوم باید از خود بپرسید: یک شخصِ بی‌طرف درباره این حادثه یا رفتار چه قضاوتی دارد؟ باید توجه داشته باشید که این موضع ادراکی نسبت به دو موضع قبلی در سطح متفاوتی قرار دارند اما برتر نیست. در واقع هر سه موضع به یک اندازه مهم هستند.
چطور از مواضع ۳ گانه ادراکی برای حل سوتفاهم و جلوگیری از آن استفاده کنیم؟
برای جلوگیری از بروز سوتفاهم یا حل آن مهم این است که بتوانید میان این سه موضع آزادانه حرکت کنید. کسی که در موضع اول متوقف می‌شود، یک خودخواه تمام عیار است. کسی که تنها در موضع دوم قرار داشته باشد، بی‌جهت تحت تاثیر نظر دیگران قرار دارد. سرانجام کسی که در موضع سوم قرار گیرد یک ناظر منفصل از زندگی است. ما باید از هر سه موضع به طور طبیعی و همزمان استفاده کنیم. اینگونه بهتر می‌توانیم مسائل را درک کنیم. تنها با استفاده همزمان و درست از این ۳ موضع ادراکی است که می‌توان از بروز سوتفاهم جلوگیری کرد.
امیدواریم این مقاله به شما در جلوگیری از بروز سوتفاهم کمک کند.
گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات
