مصاحبه شغلی برای اکثر افراد مساله‌ای پر استرس است. بسیاری از اشخاص در زمان مصاحبه شغلی تحت فشار روحی هستند. اما علت این مساله چیست؟ عدم آگاهی ما از کارهایی باید در طی مصاحبه انجام دهیم. به همین منظور گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات در این مقاله تنکنیک‌هایی از ان ال پی را برای موفقیت در مصاحبه شغلی آموزش می‌دهد.
مصاحبه ارتباطی طراحی شده، هدف‌دار، رو در رو و نیازمند تصمیم‌گیری است که طرفین در آن حضور دارند. هر دو طرف برای دستیابی به اهدافی متفاوت اما همسو در یک معیار سازمانی تعریف شده به گفت‌و گو می‌نشینند. مصاحبه محلی است برای نمایش توانایی‌ها و آموخته‌ها در کنار سایر رقبا. در واقع مصاحبه کانونی برای ارزشیابی مهارت‌ها به شمار می‌رود.
آزمون‌ها قواعد خاصی ندارند و در هر شرکت به طور جداگانه و به سبک‌های مختلف اجرا می‌شوند. از این منظر دقایق مصاحبه هم می‌تواند لحظاتی فوق‌العاده استرس‌آور و بسیار طاقت‌فرسا تلقی شود و هم مطلوب و موفقیت آمیز باشد. تمام این مراحل بستگی به نگرش و دیدگاه شما دارد. نکته قابل توجه این است که خود شما چه تعریفی از مصاحبه دارید؟
می‌دانیم هر آنچه که تصور کنیم و بیندیشیم همان اتفاق می‌افتد. بنابراین به پذیرفته شدن در مصاحبه امیدوار و به فکر اجرای راهکارهای موثر باشید. به عبارت دیگر مصاحبه‌کننده طی برنامه‌ای معین به وسیله پرسش‌هایی از قبل طراحی شده، به واکاوی شخصیت داوطلبان، صحت گفته‌های آنان در برگه‌های رزومه و سنجش مهارت‌های علمی و عملی آنان می‌پردازد.
مصاحبه شغلی ، راه رفتن روی یک طناب باریک
باید با اعتماد به نفس باشید ولی نه آنقدر که تنفر انگیز به نظر برسید. باهوش باشید ولی نه عقل کل. باید سعی کنید در میان همه اینها تعادل را بیابید. تکنیک‌های ان ال پی به شما کمک می‌کنند تا موفقیت خود را به سطح بسیاربالایی برسانید. در واقع برای موفق شدن در مصاحبه نیاز به یک فرایند آماده سازی داریم. به کمک تکنیک‌های ان ال پی، خود را با گام زیر آماده مصاحبه شغلی می‌کنید.
- گام اول – طرح ریزی و آماده سازی
- گام دوم – ایجاد راپورت (اعتماد سازی) و نحوه پاسخ و رفتارهای شما با مصاحبه کننده‌ها
- گام سوم – شناخت طرز تفکر و ارائه خود به بهترین وجه
گام اول – طرح ریزی و آماده سازی (نوشتن درخواست)
گام اول و یکی از مهمترین مراحل مصاحبه شغلی ، نوشتن درخواست است. چیزی که در وهله اول به آن احتیاج دارید نوشتن یک درخواست اصولی و مفید است. برای این کار باید به شغل مورد نظرتان فکر کنید و معیار‌های مناسب برای این شغل را پیدا کنید و مطمئن شوید که در درخواست همه معیارها را مورد توجه قرار داده‌اید.
نشان دهید که چگونه می‌توانید آن‌ها را راضی کنید. درخواست کار در حقیقت یک نوع آگهی فروش خدمت است. در این زمینه داوطلبان فراوانی رقابت می‌کنند. از این نظر طرز نوشتن نامه درخواست تاثیر زیادی در موفقیت نویسنده آن دارد. متقاضی کار باید نامه خود را با خواسته کارفرما هماهنگ کند. یعنی مسائلی را در نوشته خود بیاورد که کار فرما به دانستن آن‌ها نیاز دارد.
شما باید تمام معیارها را پیدا کرده و ذکر کنید و اطلاعات کافی در مورد حوزه کاریتان بدانید. اکثر سازمان‌ها دارای وب سایت هستند که اطلاعات مناسب و مفیدی به شما رائه می‌دهد. آرایش ظاهری نامه نیز، علاقه، نظم و سلیقه نویسنده آن نشان می‌دهد.
گام دوم – ایجاد راپورت و نحوه پاسخ‌هایی که ارائه می‌دهید
مصاحبه کنندگان اغلب قضاوت خودشان را در 10 ثانیه اول ملاقات کرده و تصمیم شان را می‌گیرند. بنابراین سر وقت حاضر باشید. مثل تمام افراد دیگر که سر کار هستند، مصاحبه‌گر شما نیز مشغول طی کردن ساعاتی از وقت خود سر کار است. نشان دهید که زمان آن‌ها نیز برای شما ارزشمند است.
نکات لباس پوشیدن و شروع مصاحبه
برای مصاحبه شغلی لباس‌های آراسته و مناسب کار و سازمان مورد نظر بپوشید. وقتی وارد اتاق می‌شوید با لبخند وارد شوید. روی راه رفتن‌تان کار کنید. با شانه‌ها‌ی به عقب کشیده شده، گردن افراشته و قدم‌های محکم وارد شوید. هرگام باید تقریبا 30 تا 60 سانتی متر بلندی داشته باشد. با اعتماد به نفس کامل مستقیما به سمت کسی که برای ملاقاتش آمده‌اید بروید.
تا زمانیکه مصاحبه کننده به شما برای نشستن تعارف نکرده، اقدام به نشستن نکنید. حتما با دست‌های خالی یا حداکثر یک کیف دستی وارد اتاق مصاحبه شوید. زیرا دست‌های پر شما را نامنظم جلوه می‌دهد. در هنگام دست دادن، دست طرف مقابلتان را به اندازه خودش و به گرمی بفشارید. توجه کنید که همیشه اولین بار که با شخصی دست می‌دهید، از نگه داشتن طولانی مدت دستانش اجتناب کنید.
در زمان ورود، کیف یا هر وسیله‌ایی که همراه دارید را به آرامی با کمی زاویه بر روی میز مقابلتان قرار دهید. رابطه تنگانگی در یک مصاحبه کاری بین استخدام شدن و خوش آمدن طرف مقابل از شما وجود دارد. کاملا روی صندلی نشسته و تکیه بدهید. برای فرستادن سیگنال های عزت، اطمینان و اعتماد به نفس توصیه میشود روی صندلی خودتان محکم و ثابت بنشینید. پشت‌تان را صاف نگه دارید و تکیه بدهید. اگر جزو کسانی هستید که به طور طبیعی قوز می‌کنید، اینگونه وانمود کنید که یک طناب از فرق سرتان شما را به سمت بالا می‌کشد.
تکیه کنید. وود می‌گوید تکیه کردن هنگام گفتگو یک امر طبیعی است. ریمن نیز تکیه دادن را پیشنهاد می‌کند البته تکیه کردن کمی به سمت جلو (نگه داشتن شانه ها درعقب و پایین و سینه به سمت جلو) نشان دهنده علاقه شما به گفتگو است. موقعیت قرارگیری شما بخشی جدایی ناپذیر از مکالمات غیر شفاهی‌تان است.
دقت به زبان بدن و تلاش برای رسیدن راپورت
در مصاحبه شغلی از زبان بدن شخص سوال کننده استفاده کنید و زبان بدن خود را مطابق او نمایید. همه افراد از اشخاصی که مانند خودشان هستند خوششان می‌آید. وقتی شما بصورت خودآگاه این کار را انجام می‌دهید باید مواظب باشید که جلب توجه نکند. طوری رفتار نکنید که شخص مقابل حس کنید در حال تقلید از او هستنید، چون ممکن است نتیجه عکس بگیرید.
اگر می‌خواهید سوال بپرسید اول اجازه بگیرید و بعد سوال‌تان را بپرسید. اگر بدون اجازه سوال کنید، منجر به قطع راپورت میشود. در این مورد نگران نباشید چون اکثر افراد جوابشان مثبت است و به شما اجازه پرسش می‌دهند. وقتی شما در راپورت با شخصی هستید، هر دو طرف احساس راحتی می‌کنید. می‌توانید قبل از اینکه وارد جلسه مصاحبه شوید راپورت را در رابطه با افراد معمولی انجام دهید تا به مهارت برسید.
نکات مربوط به تماس چشمی و حرکات دست
تماس چشمی برقرار کنید، ولی زل نزنید. به جای زل زدن به چشمان طرف، “تماس چهره‌ای مستقیم” برقرار کنید. راه موثر‌تر برای حصول اطمینان شخص مقابل از علاقه و کارایی شما، این است که هر دو ثانیه یک بار به قسمت‌های مختلف صورت او نگاه کنید. نگاهتان را از چشمان، روی بینی، لب ها و بقیه صورت بچرخانید .اگر تعداد افرادی که با شما مصاحبه می‌کنند بیشتر از یک نفر است، سعی کنید همواره توجه و نگاهتان را بین طرفین آن جلسه تقسیم کنید تا بازده سخنان‌تان، بیشتر شود.
هنگام گوش دادن، سر خود را تکان بدهید. گذشته از نگه داشتن تماس چشمی و چهره، تکان دادن سر به عنوان عاملی جهت نشان دادن توجه بسیار مفید است. ریمن می‌گوید گاهی سر خود را تکان دهید و به این وسیله نشان دهید در حال فهمیدن و بهره بردن از سخنان آن‌ها هستید. بدین منظور می‌توانید مقاله‌ی چشم خوانی را مطالعه کنید.
اگر مصاحبه کننده با شما سر مسائلی شوخی کرد شما هرگز با او شوخی نکنید. زیرا احتمال دارد حس کند شما فرد متکبر و مغروری هستید. هنگام صحبت با دستانتان ژست بگیرید. اگر نمی‌دانید با دستانتان چه کار کنید، آن ها را حرکت دهید. وود می‌گوید هنگامی که خیلی عصبی هستید، تمایل به پنهان کردن دستانتان دارید، چرا که آن ها اضطراب شما را نشان می‌دهند. پنهان کردن دست ها می‌تواند به اشتباه به عنوان یک رفتار بی اعتمادانه برداشت شود.
کف دست ها را نشان دهید. کف دست هایی که دیده می‌شوند نشان دهنده صداقت و تعهد است. این باعث میشود مصاحبه کننده احساس راحتی کند. حرکات رو به بالا در بدن، شما را پر انرژی‌تر نشان می‌دهد. حرکاتی مثل دست‌های باز، لبخند و حالت ایستادن مستقیم.
در مصاحبه شغلی حتی به نوع تنفس خود هم توجه کنید
عمیق نفس بکشید و در بازدم صحبت کنید. یکی از راه هایی که به اعصاب شما در حین مصاحبه کمک می‌کند تنفس صحیح است. روی تنفس به عنوان یک عامل حیاتی در طول مصاحبه حساب کنید. توصیه میشود هنگام پرسیدن سوال توسط مصاحبه‌گر، نفس عمیق بکشید و پاسخ او را در حین بازدم بدهید.
ریمن می‌گوید تنفس عمیق واکنش‌های پاراسمپاتیک که باعث آرامش ما می‌شوند را درگیر می‌کند. او 10 تنفس عمیق از ته دیافراگم را قبل از مصاحبه توصیه می‌کند. چرا که با این کار “ضربان قلب، فشار خون و سطح هورمون استرس کاهش می‌یابد.
آرام سازی و انکور (شرطی سازی)
همواره اضطراب خود را در اولین دیدارها کنترل نمایید و نگذارید هیچ عاملی از اعتماد به نفس شما در مقابل طرف مقابل بکاهد. اگر شما نسبت به مصاحبه یک مقدار احساس عصبی بودن دارید، می‌توانید از تمرینات ریلکسیشن استفاده کنید. 15 دقیقه در روز را به ریلکسین اختصاص بدهید. از موزیک های آرام بخش استفاده کنید. می‌توانید از تکنیک شرطی سازی نیز استفاده کنید.
برای این کار به زمانی فکر کنید که بهترین کارایی خود را داشتید و یک کار را به بهترین نحو انجام داده و یک تصویر کاملا شفاف و واضح با تمام جزئیات از آن بسازید. صداهای تصویر را بشنوید و طوری آن خاطره را احساس کنید که انگار دارید دوباره تجربه اش می‌کنید. می‌توانید تصویر مورد نظر را بزرگتر کنید و احساس را تشدید کنید.
زمانیکه به اوج احساس خوب در ان خاطره و تجربه رسیدید، انگشت اشاره و انگشت سبابه دست راستتان را به هم بفشارید و این کار را برای چند ثانیه ادامه دهید. این کار را برای چندین بار تکرار کنید. انگشتتان را رها کنید و برای مدتی کوتاه به چیز دیگری فکر کنید. سپس نقطه شرطی شده را باز لمس کنید (فشار دادن انگشت اشاره و سبابه). این کار را چندین بار تا روز مصاحبه انجام دهید.
اگر روز مصاحبه احساس استرس داشتید می‌توانید با فشار دادن نقطه شرطی شده (فشار دادن انگشت اشاره به سبابه) احساس خوب را مجددا بوجود آورید. این کار، کارایی شما را افزایش می‌دهد. ورزشکاران، بازیگران، خواننده‌ها، سخنرانان و… از این تکنیک استفاده می‌کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انکور و شرطی سازی این مقاله را مطالعه کنید: “چطور کنترل احساسات خود را به وسیله تکنیک شرطی سازیِ ان ال پی بدست بگیرید؟”
گام سوم – شناخت طرز تفکر و ارائه خود به بهترین وجه
وقتی که با شما مصاحبه میشود، ممکن است از شما بپرسند چرا به این شغل تمایل دارید؟ وقتی که شما به این سوال جواب می‌دهید، به طور موثری علاقه و دانش‌تان را عرضه می‌کنید. شما باید دانش و مهارت و توانای‌هایتان را ابراز کنید. باید نشان دهید که باهوش، مناسب و علاقمند به این موقعیت هستید.
پیش از مصاحبه شغلی ، یک لیست از مهارت‌های خود را یادداشت کنید. سپس آن‌ها را با شغل مورد نظرتان مطابقت دهید. سپس مهارت‌هایی که در این شغل شکوفا شده و منجر به بهره‌مندی شما و کارفرما می‌شوند را بیشتر توضیح دهید.
به موقع سکوت کنید
استیسی هاولی یکی از مربیان آموزش شغلی معتقد است، صحبت بیش از اندازه با مصاحبه کننده را می‌توان یکی از نقاط ضعف مهم در خلال جلسات مصاحبه‌ی شغلی دانست که افراد از انجام آن آگاهی لازم را نداشته و ندارند. این مورد می‌تواند ناشی از عصبیت فرد باشد. در نتیجه فرد سرگرم صحبت بیش از اندازه میشود و وارد فاز شنیداری فعال نمی‌گردد.
همچنین دقت کنید که از شغل و کارفرمای قبلی‌تان گلایه نکنید در زمان گله و شکایت کردن کارفرمای جدید ممکن است از نوع نگرش و روش شما بهراسد.
نحوه اتمام مصاحبه شغلی مهم است
زمانی که می‌خواهید از مصاحبه‌گرتان تشکر کنید، در نظر داشته باشید که هم به خاطر زمانی که برایتان گذاشته‌اند و هم برای فرصتی که به شما داده‌اند تشکر کنید. مثل سر وقت رسیدن، تشکر کردن از آن‌ها به این صورت نیز نشان می‌دهد که فرد فهمیده‌ای هستید و برای وقت دیگران ارزش قائلید.
هیچگاه تا آخر آن روزی که برای‌شان یک یادداشت تشکر بفرستید، مصاحبه را تمام شده نپندارید. سعی کنید متن کوتاهی داشته باشد. از ایمیل نیز می‌توانید در این جهت استفاده کنید. و چون مربوط به مسائل کاری است، بهتراست که به دست خط خودتان هم نوشته نشده باشد.
فرشید پاکذات
