چطوری میشه در باورهای محدود کننده دیگران نفوذ کرد و تغییرشون داد؟

باور چیزی هست که زندگی ما رو هدایت می‌کنه. باور روی شکل‌گیری منطق ما اثر داره. حالا اگه با کسی روبرو بشیم که باورهای محدود کننده داشته باشه چطوری می‌تونیم به باورهای اون فرد نفوذ کنیم و باورش رو تغییر بدیم؟ در این نوشته اول درباره باورهای محدود کننده توضیح می‌دیم. بعد روش شناسایی باورهای محدود کننده رو آموزش میدیم. در نهایت توضیح می‌دیم چطوری میشه به باورهای محدود کننده نفوذ کرد و اون‌ها رو تغییر داد.

چه نوع باورهایی، باورهای محدود کننده هستند؟

مراقب باورهای محدود کننده باشید

باورها چهارچوب‌های مرجعی هستند که باید‌ها و نبایدها، درست و غلط‌ها و مسیر فکر و زندگی ما رو ترسیم می‌کنن. یکی از رایج‌ترین انواع باورهای محدود کننده باورهایی هستند که از تعمیم نتیجه میشن. تعمیم یکی از مهم‌ترین فیلترهای ذهنی هست. فیلترهای ذهنی عواملی هستند که روی پردازش اطلاعات در ذهن ما اثر میذارن و به همین دلیل در شکل‌گیری باورها تاثیر دارن.

پیشنهاد میکنم حتما به این مقاله مراجعه کنید و درباره شکل‌گیری باورها مطالعه کنید: «از نگاه ان ال پی باورها و عقاید ما چگونه شکل می‌گیرند؟» مثلا وقتی میگیم: «دست فرمون همه خانم‌ها بد هست» ذهنمون داره از فیلتر ذهنی تعمیم استفاده می‌کنه. یعنی ممکنه ما چند تا (یا حتی تعداد زیادی) خانم رو دیده باشیم که دست فرمون بدی داشتن، حالا این مسئله رو به تمام خانم‌ها تعمیم میدیم.

حالا برای نفوذ در باورهای محدود کننده دیگران، باید باورهایی که نتیجه‌ی تعمیم هستند رو شناسایی کنیم.

چطور باورهای محدود کننده که نتیجه تعمیم هستند رو شناسایی کنیم؟

دو راه برای شناسایی باورهای محدود کننده

معمولا باورهای محدود کننده که حاصل تعمیم هستند دو ساختار مشخص دارند.

۱- باورهایی که به معنای اشاره دارند

مثلا وقتی کسی میگه: «آدمای اخمو بد اخلاق هستن». در واقع این جمله داره میگه: اخمو بودن به معنای بد اخلاقی هست. یعنی با دیدن یک یا چند نفر که اخمو و بداخلاق بودن، به این نتیجه رسیدیم که همه آدم‌های اخمو بد اخلاق هستند. این یعنی تعمیم.

۲- باورهایی که به علت اشاره دارند

به عنوان مثال اگه کسی بگه: «همیشه وقتی لباس کم بپوشی سرما می‌خوری»، می‌تونید متوجه بشید این فرد یک باور محدود کننده داره. چون داره علت سرما خوردن رو فقط در کم لباس پوشیدن می‌بینه. این هم یک نوع از تعمیم هست. در این حالت فرد کم بودن لباس رو به تمام علت‌های سرماخوردگی تعمیم داده. در حالی ممکنه دلایل دیگه هم برای سرماخوردگی باشه یا کسی کم لباس بپوشه اما سرما نخوره.

حالا دیگه می‌تونیم باورهای محدود کننده دیگران رو شناسایی کنیم. دیگه وقتشه بریم سراغ یک راهکار برای نفوذ در باورهای محدود کننده دیگران.

چطور در باورهای محدود کننده دیگران نفوذ کنیم و اون‌ها رو تغییر بدیم؟

می‌تونید در باورهای محدود کننده دیگران نفوذ کنید

بدترین کار برای نفوذ در باورهای محدود کننده دیگران، اینه که با اون‌ها وارد بحث بشیم و بخوایم اثبات کنیم که اشتباه می‌کنن. گاهی اینکار باعث میشه این افراد در باور خودشون استوارتر بشن. بنابراین راه حل چیه؟

مثال نقض

باید کاری انجام بدیم که در قدم اول فردی که باورهای محدود کننده داره دچار تردید بشه. برای ایجاد تردید بهترین راهکار استفاده از مثال نقض هست. مثلا وقتی کسی میگه: «دست فرمون همه خانم‌ها بد هست»، می‌تونیم به جای بحث کردن بگیم: «یعنی هیچ راننده خانمی که دست فرمون خوبی داشته باشه وجود نداره؟» یا می‌تونیم به راننده‌های خانمی که تو مسابقات رانندگی شرکت می‌کنن اشاره کنیم.

چرا مثال نقض برای نفوذ در باورهای محدود کننده موثره؟ چون ما با دیدن چند نمونه محدود، یک موضوع رو تعمیم میدیم. بنابراین اگه یک نمونه نقض دربرابر نمونه‌هایی که تو ذهن ما هست قرار بگیره، عملا پایه‌های اون باور سست میشه. در واقع این باورها یک نقشه ذهنی برای فرد ساخته و شما با مثال نقض، فرد رو متوجه می‌کنید که نقشه ذهنی‌ش با واقعیت فرق داره.

البته همه آدم‌ها نقشه‌های ذهنی خودشون رو دارن و برای موفقیت باید سعی کنن اون نقشه ذهنی رو گسترش بدن. در این مطلب می‌تونید راه‌های عملی برای گسترش نقشه ذهنی رو مطالعه کنید: «نقشه ذهنی چیست؟ چگونه با گسترش آن، در زندگی به موفقیت برسیم؟»

البته دقت داشته باشید، در صورتی که مثال نقضی برای یک باور پیدا کردیم، اون مثال نقض نمی‌تونه غلط بودن ساختار کلی اون باور رو به راحتی اثبات کنه. اما یقینا می‌تونه عمومیت دادن اون باور رو زیر سوال ببره. یعنی در مثال رانندگی خانم‌ها، آوردن مثال نقض، اثبات نمی‌کنه که رانندگی خانم‌ها اصلا بد نیست. بلکه بد بودن رانندگی همه خانم‌ها رو رد میکنه. یعنی همچنان این احتمال که رانندگی خیلی از خانم‌ها میتونه بد باشه سر جاش باقی می‌مونه.

امیدواریم از این به بعد در بحث‌هایی که با دیگران دارید بتونید باورهای محدود کننده اون‌ها رو شناسایی کنید و با نفوذ به باورهاشون بهشون کمکشون کنید.

گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات