رنه دکارت، ریاضی‌دان و فیلسوف فرانسوی است که فلسفه‌ی او (فلسفه‌ی دکارتی) بر پایه‌ی شک دکارتی بنا نهاده شده است. فلسفه‌ی دکارت تاثیر زیادی در تاریخ و اندیشه‌ی غرب داشته و تحولات بسیاری را رقم زده است. ۴ سوال دکارتی که در این مقاله عنوان می‌شود، براساس فلسفه‌ی دکارتی طراحی شده‌اند.
در انجام هر کاری یا تصمیم‌گیری در هر موردی می‌توانید ۴ سوال دکارتی را برای خود مطرح کنید. با پاسخ دادن به ۴ سوال دکارتی می‌توانید تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید. چرا که این سوالات ابعاد مختلف موضوعات مرتبط با تصمیم‌گیری شما را شفاف می‌کنند.
۴ سوال دکارتی از چه جهت به تصمیم‌گیری ما کمک می‌کند؟
تمام شک و تردید‌هایی که هنگام تصمیم‌گیری داریم به نتیجه‌ی تصمیم ما ارتباط دارد. زمانی می‌توانیم بابت تصمیمی که گرفته‌ایم آرامش داشته باشیم که از مطلوب بودن انجام آن کار اطمینان حاصل کنیم.
گرفتن هر تصمیم و انجام هر کاری از ۲ طریق در زندگی ما اثر می‌گذارد:
- اگر آن کار را انجام دهیم؛ به واسطه انجام آن کار اتفاقاتی در زندگی ما می‌افتد
- اگر آن کار را انجام دهیم؛ اتفاقاتی که می‌توانست با انجام ندادن آن کار برای ما پیش آید، اتفاق نمی‌افتد.
به همین ترتیب اگر تصمیم بگیریم کاری را انجام ندهیم، باز هم زندگی ما از ۲ طریق تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
- اگر آن کار را انجام ندهید، اتفاقاتی در زندگی شما رخ می‌دهد
- اگر آن کار را انجام ندهید، اتفاقاتی در زندگی شما رخ نمی‌دهد
با توجه به حقایقی که در بالا مطرح شد، ۴ سوال دکارتی به ترتیب زیر مطرح می‌شوند:
- اگر این کار را انجام دهم، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
- اگر این کار را انجام ندهم، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
- اگر این کار را انجام دهم، چه اتفاقی رخ نمی‌دهد؟
- اگر این کار را انجام ندهم، چه اتفاقی رخ نمی‌دهد؟
اگر به تاثیر این سوالات در تصمیم‌گیری پی نبرده‌اید، ادامه این مقاله را مطالعه کنید تا با یک مثال عملی تاثیر هر کدام از این سوالات را در شفاف کردن ابعاد مختلف تصمیم‌گیری را برای شما توضیح دهیم.
سوال اول دکارتی: اگر این کار را انجام دهم، چه اتفاقی می‌افتد؟
فرض کنید می‌خواهید درباره خریدن یا نخریدن ماشین تصمیم بگیرید. برای پاسخ به اولین سوال دکارتی باید ببینید اگر ماشین بخرید، چه اتفاقاتی در زندگی شما می‌افتد؟ چند مورد از جواب‌هایی که می‌توان به این سوال داد:
- زودتر به مقصد می‌رسم
- هزینه‌ی سوخت به هزینه‌هایم اضافه می‌شود
- باید هر ماه قسط وام خودرو را بپردازم
- صبح‌ها می‌توانم بیشتر بخوابم
دقت داشته باشید در پاسخ به این سوال، فقط اتفاقاتی که می‌افتد را در نظر بگیرید. مثلا حذف هزینه‌های حمل و نقل شهری، پاسخی نیست که مربوط به این سوال باشد.
سوال دوم دکارتی: اگر این کار را انجام ندهم چه اتفاقی می‌افتد؟
حالا فرض کنید اگر ماشین را نخرید چه اتفاقی می‌افتد؟ چند مورد از جواب‌هایی که می‌توان به این سوال داد را ادامه می‌بینید:
- زندگی‌ام طبق روال سابق ادامه پیدا می‌کند
- گاهی اوقات پیاده‌روی می‌کنم که برای سلامتی مفید است
- با پولی که برای خرید ماشین پس‌انداز کرده‌ام می‌توانم کار دیگری بکنم
- با پرداخت نکردن اقساط ماهانه می‌توانم بیشتر خرج کنم
پاسخ‌هایی مثل اینکه اگر ماشین نخرم زیر بار پرداخت قسط نمی‌رم، به دومین سوال دکارتی مربوط نمی‌شود. باید در پاسخ به این سوالات به هماهنگی افعالی که در سوال و پاسخ وجود دارد دقت کنید.
سوال سوم دکارتی: اگر این کار را انجام دهم چه اتفاقی نمی‌افتد؟
در جواب این سوال باید اتفاقاتی که با خرید ماشین در زندگی شما رخ نمی‌دهد را پیدا کنید. چند نمونه از جواب‌هایی که می‌توان به این سوال داد:
- با خرید ماشین دیگر برای وسایل حمل و نقل عمومی منتظر نمی‌مانم
- احتمال دیر رسیدن به محل کار به خاطر تاخیر وسایل حمل و نقل عمومی از بین می‌رود
- چون قسط خودرو را می‌پردازم، دیگر بعضی کارها مثل سینما رفتن را نمی‌توانم انجام دهم
- فرصت صحبت با مردم در وسایل نقلیه‌ی عمومی را از دست می‌دهم
همانطور که می‌بینید اگر کاری را انجام دهید، مسیر زندگی شما تغییر می‌کند، بنابراین بعضی از اتفاقات در زندگی شما نمی‌افتند. در جواب به این سوال باید این اتفاقات را پیدا کنید.
سوال چهارم دکارتی: اگر این کار را انجام ندهم چه اتفاقی نمی‌افتد؟
با نخریدن ماشین، چه اتفاقاتی در زندگی شما نمی‌افتد؟ شاید بتوان این پاسخ‌ها را به چهارمین سوال دکارتی داد:
- اگر ماشین نخرم زیر با پرداخت قسط ماشین نمی‌روم
- اگر ماشین نخرم دیگر با وسیله‌ی شخصی نمی‌توانم با خانواده یا دوستان به مسافرت بروم
- اگر ماشین نخرم نمی‌توانم صبح‌ها بیشتر بخوابم
حالا که با نوع جواب دادن به این سوالات آشنا شدید، شاید این سوال برای شما به‌وجود آید که این پاسخ‌ها چگونه به شما کمک می‌کند؟
پاسخ به ۴ سوال دکارتی چطور به ما کمک می‌کند؟
همان طور که گفتیم، پاسخ به ۴ سوال دکارتی ابعاد مختلف یک موضوع را برای شما شفاف می‌کند. اجازه دهید برای روشن‌تر شدن تاثیر پاسخ به ۴ سوال دکارتی، روی یکی از پاسخ‌های مطرح شده دست بگذاریم.
موضوع یکی از پاسخ‌های داده شده، مربوط به پرداخت قسط می‌شود. نگاهی می‌کنیم به جواب‌هایی که با این موضوع مرتبط است:
- اگر ماشین بخرم، باید هر ماه قسط وام خودرو را بپردازم
- اگر ماشین نخرم، به خاطر پرداخت نکردن قسط، دستم برای مخارج ماهانه باز تر است
- اگر ماشین بخرم، به خاطر پرداخت قسط دیگر بعضی کارها مثل سینما رفتن را نمی‌توانم انجام دهم
- اگر ماشین نخرم، زیر با پرداخت قسط ماشین نمی‌روم
هر کدام از این پاسخ‌ها ابعادی از تصمیم ما را روشن می‌کند. وقتی شما به این ۴ پاسخ نگاه می‌کنید، با توجه به نیازها و باورهای خود، نسبت به تصمیم‌تان برای خریدن یا نخریدن ماشین محکم‌تر یا سست‌تر می‌شود.
مثلا اگر تفریحات کوچکی مثل سینما رفتن برای شما اهمیت داشته باشد، نسبت به خرید ماشین سست می‌شوید. اگر پرداخت قسط برای شما کار سختی نباشد، یعنی درآمد کافی برای پرداخت قسط داشته باشید، این پاسخ روی شما اثر نمی‌گذارد.
می‌توانید ۴ سوال دکارتی را در تصمیم‌گیری‌های مختلف و حتی تصمیمات خیلی کوچک برای خود طرح کنید. این کار را به چشم تمرینی ببینید که هم نگاه شما از زوایای مختلف به مسائل را تقویت می‌کند و هم تصمیم‌گیری را برای شما راحت‌تر می‌کند.
حتی می‌توانید این ۴ سوال را برای خرید نان مطرح کنید و ابعاد مختلف انجام دادن یا ندادن آن را بسنجید. بعد از چند بار مطرح کردن ۴ سوال دکارتی، اثر آن روی تصمیم‌گیری و نگاه خود را به خوبی احساس می‌کنید. سوال دکارتی یکی از تکنیک‌های ان ال پی می‌باشد. نظر شما درباره این تکنیک چیست؟
گروه آموزش پژوهشی فرشید پاکذات
بسیار عالی
بسیار سپاسگزارم
دارم کتاب ان ال پی رو می خونم و تو این قسمت خیلی ابهام داشتم
مثالها عالی بود
تو هیچ سایتی توضیحی مناسب راجع به این مطلب پیدا نکردم
خیلی خیلی متشکرم