می‌خواهید ورزش کنید اما صبح این حس را ندارید که از رختخواب دل بکنید. به این مورد خود درگیری یا تعارض می‌گویند. در این نوشته درباره دلایل بوجود آمدن خود درگیری یا تعارض صحبت می‌کنیم.
وقتی علت ایجاد خود درگیری‌ها را بدانیم می‌توانیم از بوجود آمدن بسیاری از مشکلات جلوگیری کنیم. توصیه می‌شود تا انتها این مقاله را مطالعه کنید.
چرا دچار خود درگیری یا تعارض می‌شویم؟
خود درگیری یا تعارض در ۲ حالت ایجاد می‌شود. مورد اول زمانی است که ما با دو ارزش متفاوت روبه‌رو شویم. مورد دوم هم زمانی که ارزشی را برای خود مشخص کرده باشیم که برای رسیدن به آن ملاک‌های متناقضی وجود داشته باشد.
با یک مثال توضیح خواهیم داد. برای حالت اول ایجاد تعارض، تصور کنید ورزش کردن برای شما یک ارزش به حساب می‌آید. از طرف دیگر هم خوابِ صبح هم ارزش دیگری برای شما دارد. این ۲ ارزش با یکدیگر تناقض دارند. زیرا نمی‌شود هم خواب صبح را از دست بدهید و از طرفی به ورزش بپردازید. در اینجا شما دچار خود درگیری یا تعارض می‌شوید.
برای حالت دوم ایجاد خود درگیری، تصور کنید شاد کردن خانواده برای شما یک ارزش به حساب می‌آید. ملاک‌هایی که شما را به این ارزش می‌رساند، درآمد بیشتر و در کنار خانواده بودن است. گاهی اوقات نیز ممکن است این ۲ ملاک با یکدیگر در تعارض باشند. یعنی ممکن است شما برای داشتن درآمد بیشتر مجبور باشید ساعات بیشتری را کار کنید و کمتر در کنار خانواده حضور داشته باشید. در این شرایط دچار تعارض می‌شوید. از یک طرف باید برای شاد بودن خانواده زمان بیشتری را با آنها صرف کنید، از طرف دیگر برای تامین نیازهای خانواده باید وقت خود را به کار کردن بگذرانید. در ادامه مهم‌ترین دلایل ایجاد خود درگیری‌ها را توضیح می‌دهیم.
۱- نقش‌های اجتماعی
خانواده، محیط کار، مدرسه، دانشگاه، همه‌ی این‌ها بخش‌هایی از اجتماع هستند. همه‌ی انسان‌ها در هر بخشی از اجتماع باشند به‌طور خواسته یا ناخواسته در نقش‌های اجتماعی مختلفی قرار خواهند گرفت. قرار گرفتن در هر نقشی مجموعه وظایفی را بر افراد تحمیل می‌کند. این وظایف ممکن است با بعضی از ارزش‌ها یا ملاک‌های ما در یک جهت نباشند. در این حالت دچار تعارض یا خود درگیری می‌شویم.
مثلا فرض کنید شما مسئول بخشی در شرکت می‌باشید و وظیفه‌ی مدیریت کارمندان بخش خود را دارید. از طرفی قوانین اداره حکم می‌کند که اگر کسی دیر به محل کار رسید طبق قانون باید با او برخورد کنید. اما شما آدمی هستید که علاقه‌ای به ناراحت کردن دیگران ندارید. در این شرایط شما در نقش اجتماعی خودتان قرار می‌گیرید که دچار تمارض با ارزش‌هایی که دارید می‌شوید.
۲- شکل گیری باورهای جدید
بعضی از باورهایی که در ما وجود دارد به‌واسطه‌ی الگوبرداری شکل گرفته است. یعنی مثلا یک رفتار از اعضای خانواده مانند پدر یا مادر را سال‌ها مشاهده کرده‌ایم و این رفتار به صورت یک باور در ذهن ما ثبت شده است. بعدا ممکن است به دلایل مختلف به باورهای جدید دست پیدا کنیم که در این حالت هم ممکن است دچار خود درگیری باشیم.
فرض کنید یک نفر در خانواده‌ای بزرگ شده که هر کس به فکر منافع شخصی خودش بوده است. به دلیل اینکه این رفتار بارها و بارها و در مدت زمان زیادی تکرار شده و این فرد شاهد چنین رفتارهایی بوده است، به طور ناخودآگاه این رفتارها برای او تبدیل به باور شده است. حالا تصور کنید بعد از یک مدت، به واسطه دوستان یا همکاران، این فرد با انجمن‌های خیریه آشنا می‌شود و از خودگذشتگی برای او تبدیل به یک ارزش می‌شود.
در این شرایط رفتارهایی که با الگوبرداری و به علت تداوم و تکرار برای این فرد تبدیل به باور شده‌اند در تعارض با ارزش‌های جدید قرار خواهند گرفت.
۳- اولویت بندی ملاک‌ها
خیلی از تعارض‌ها و خود درگیری‌هایی که ما داریم نتیجه کشمکش بین ملاک‌های ما می‌باشند. شاید خیلی‌ها را بشناسید که ملاک آنها برای یک زندگی خوب این است که پول زیاد داشته باشند و هیچ کاری را انجام ندهند و همه‌ی زمان خود را فقط به گردش و تفریح سپری کنند. یا حتما افرادی را دیده‌اید که هم دوست دارند هر روز غذای فست‌فودی بخورند و هم داشتن تناسب اندام و سلامتی برایشان مهم باشد. در این مثال‌ها ملاک‌های افراد با هم در تعارض است. همین موضوع باعث بوجود اومدن خود درگیری می‌شود. برای اینکه بتوانیم این مشکل را حل کنیم باید ملاک‌هایی که داریم را اولویت بندی کنیم.
۴- مراحل گذار در زندگی
در مورد اول گفته شد که نقش‌های اجتماعی از عواملی هستند که می‌توانند باعث بوجود آمدن خود درگیری شوند. مراحل گذار در زندگی از عواملی هستند که باعث می‌شوند در نقش‌های اجتماعی جدید قرار بگیریم. علاوه براین به این علت که از یک دوره به دوره‌ای دیگه وارد می‌شویم، این تعارض می‌تواند بیشتر هم بشود.
برای مثال، ورود به زندگی مشترک یک مرحله گذار است. مسئولیت‌های قبل و بعد از زندگی مشترک خیلی متفاوت‌تر از زندگی مجردی می‌باشد. علاوه بر اینکه با ورود به زندگی مشترک، وارد نقش‌های اجتماعی جدیدی می‌شویم، این تغییر و تحول می‌تواند باعث شدت گرفتن تعارض و خود درگیری ما شود.
برای اینکه بتوانیم با تعارض‌ها و خود درگیری‌هایی که داریم کنار بیایم، باید در قدم اول از بوجود آمدن این تعارض‌ها آگاه باشیم. پس در زندگی‌تان به ۴ حالتی که در بالا اشاره کردیم دقت داشته باشید تا متوجه بوجود آمدن تعارض‌ها بشوید. در قدم بعد هم باید وقتی دچار خود درگیری هستید علت را شناسایی کنید تا بتوانید این مشکلات را برای خودتان حل کنید.
