عدم تمرکز حواس یا حواس‌پرتی مشکلی است که بسیاری از مردم با آن روبرو هستند. نکته‌ی مهم درباره این مشکل این است اگر درگیر عدم تمرکز حواس یا حواس‌پرتی باشیم، فقط گاهی اوقات متوجه آن می‌شویم. به عبارت دیگر این مشکل علائم و آثاری دارد که شاید متوجه آن‌ها نباشیم.
گاهی اوقات مشکلات مختلفی را در زندگی احساس می‌کنیم ولی دلیل آن‌ها را نمی‌دانیم. عدم تمرکز حواس یکی از این مشکلات است که می‌تواند اثرات مختلفی در زندگی داشته باشد. بنابراین در این مقاله به علائم و آثاری که حواس‌پرتی در زندگی دارد اشاره می‌کنیم.
حواس‌پرتی چیست
کتابی را باز می‌کنید و بدون اینکه صفحه‌ای از کتاب را ورق بزنید، زمان می‌گذرد. حتما چنین تجربه‌ای داشته‌اید. این حالت که احتمالا تجربه مشترک بسیاری از انسان‌هاست، یکی از نمونه‌های عدم تمرکز حواس یا حواس‌پرتی است.
برای خرید به فروشگاه زنجیره‌ای رفته‌اید ولی نمی‌دانید باید به سمت کدام قفسه‌ها بروید. در حالی که صبح، پیش از خروج از خانه لیست خرید را مرور کرده بودید. این هم یکی دیگر از تجربیات مشترک در مورد عدم تمرکز حواس است.
اما این‌ها مواردی هستند که ما نسبت به آن‌ها آگاهی داریم. یعنی وقتی در آن شرایط هستیم، خودمان به خوبی می‌دانیم که دچار عدم تمرکز و حواس‌پرتی هستیم. اما شرایطی هم وجود دارد که بر اثر عدم تمرکز حواس ایجاد می‌شود و ما نمی‌دانیم که ریشه این شرایط به حواس‌پرتی ما برمی‌گردد.
دقیقا ریشه‌ی حواس‌پرتی چیست؟ حواس پنجگانه ما مدام در حال دریافت اطلاعات در محیط اطراف است. گاهی اوقات نیاز داریم تمام حواس پنجگانه را روی یک موضوع خاص متمرکز کنیم. وقتی نتوانیم این کار را انجام دهیم، اصطلاحا می‌گویم دچار حواس‌پرتی یا عدم تمرکز حواس شده‌ایم.
به طور کلی می‌توان گفت عوامل درونی و بیرونی در عدم تمرکز حواس نقش دارند. از جمله عوامل درونی عدم تمرکز حواس می‌توان به افکار، احساسات و ترس‌ها اشاره کرد. به عنوان چند نمونه از عوامل بیرونی حواس‌پرتی می‌توان به تصاویر، صداها و تقریبا هر آنچه توسط حواس پنجگانه از محیط دریافت می‌شود اشاره نمود.
برای افزایش تمرکز می‌توانید تلاش کنید عوامل محیطی که تمرکز شما را از بین می‌برد کم کنید. در صورتی که مشکل جدی با عدم تمرکز حواس دارید، می‌توانید از تکنیک‌های ان ال پی برای افزایش تمرکز استفاده کنید.
در ادامه علائم و آثاری که این مشکل به همراه دارد را توضیح می‌دهیم.
۱- خستگی یا کمبود انرژی
اگر احساس کمبود انرژی می‌کنید، مدام خسته می‌شوید و احساس می‌کنید در زندگی انگیزه‌ی لازم برای رسیدن به موفقیت را ندارید، یعنی دچار عدم تمرکز حواس هستید.
شاید فکر کنید این موارد ارتباطی با تمرکز ندارد. اما وقتی بی‌انرژی، خسته و بی‌انگیزه هستید، یعنی دچار درگیری‌های ذهنی شده‌اید. این درگیری‌های ذهنی روی فعالیت روزانه شما اثر گذاشته و مانع تمرکز شما می‌شود. در صورتی که بتوانید تمرکز خود را افزایش دهید، مشاهده می‌کنید که کمتر خسته شده و احساس کمبود انرژی نمی‌کنید.
۲- سردرگمی نشانه‌ی گرفتار شدن در حواس‌پرتی
مدام بین احساسات مختلف، مخصوصا احساسات منفی در تلاطم هستید؟ گاهی احساس یاس و ناامیدی دارید؟ گاهی تاسف گذشته را می‌خورید و گاهی درگیر ترس از آینده هستید؟ این شرایط نشان می‌دهد در احساسات خود سردرگم شده‌اید.
این احساسات مانع پیشرفت شغلی شما شده و باعث می‌شود مدام درجا بزنید. وقتی در چنین شرایطی گرفتار شدید، یعنی دچار حواس‌پرتی هستید. یعنی نمی‌توانید روی یک هدف خاص تمرکز کنید. بنابراین برای حل این مشکل و پیشرفت در زندگی، باید به فکر حل مشکل حواس پرتی خود باشید.
۳- خشم عامل ایجاد عدم تمرکز حواس
خشم یک حالت هیجانی است که به شدت ذهن شما را درگیر می‌کند. هر چند معمولا اوج خشم زمان کوتاهی ادامه می‌یابد، اما گاهی اوقات در زمان خشم و عصبانیت مسیر زندگی ما تغییر می‌کند. یعنی در این زمان به باورهایی می‌رسیم که پس از پایان خشم، راه ما در زندگی را تعیین می‌کنند.
بسیاری از درگیری‌های خانوادگی و کاری نتیجه خشم و عصبانیت است. در صورتی که اگر فرد می‌توانستند در آن لحظه خشم خود را کنترل کنند، شاید کار به جدایی از شریک کاری یا طلاق از همسر نمی‌رسید.
می‌توان گفت خشم و عصبانیت در واقع تمرکز ما روی هدفی که داریم را از بین می‌برد. بنابراین برای حفظ و افزایش تمرکز خود باید بتوانیم خشم و عصبانیت خود را کنترل کنیم. یکی از راه‌های موثر این کار استفاده از تکنیک‌های ان ال پی در کنترل خشم و عصبانیت است.
۴- ارتباط بی‌نظمی با حواس‌پرتی
مدتی است که بی‌نظم شده‌اید؟ بدقولی می‌کنید؟ قرارهایی که هماهنگ کرده‌اید را فراموش می‌کنید؟ این‌ها نشانه‌هایی از حواس‌پرتی است. وقتی نمی‌توانید حواس خود را روی موضوعاتی که می‌خواهید متمرکز کنید، دچار بی‌نظمی می‌شوید.
زمانی که ذهن شما درگیر افکار مختلف می‌شود، نمی‌توانید حواس خود را روی یک موضوع متمرکز کنید. همین مسئله باعث می‌شود بی‌نظم شوید. تلاش برای اینکه به فردی منظم تبدیل شویم، می‌تواند به ما در حفظ تمرکز کمک کند.
۵- بی‌توجهی به خود علامت حواس‌پرتی
اگر ساعت خواب یا برنامه‌ی غذایی شما بهم ریخته است یعنی تمرکز خود را از دست داده‌اید و دچار حواس‌پرتی شده‌اید. چه چیزی در زندگی از خود ما مهم‌تر است؟ وقتی به خودمان توجه لازم را نداشته باشیم، قطعا در سایر ابعاد زندگی هم نمی‌توانیم موفق باشیم.
تنها زمانی دچار بی‌توجهی به خود می‌شویم که آرامش ذهنی لازم را نداریم. در صورتی که با مدیریت درگیری‌های ذهنی بتوانیم از حواس‌پرتی دور شده و به آرامش ذهنی برسیم، می‌توانیم توجه لازم به خود را داشته باشیم.
۶- احساس بیهودگی از آثار عدم تمرکز حواس
یکی از نشانه‌های عدم تمرکز حواس و آزاد نبودن ذهن این است که احساس می‌کنید دیگر تاثیر مثبتی روی اطرافیان ندارید. حس می‌کنید مثل سابق مفید نیستید و دچار احساس بیهودگی شده‌اید. زمانی دچار این نوع احساسات می‌شوید که ذهن شما درگیر است و تمرکز لازم را ندارید.
۷- افسردگی یک نشانه مهم برای حواس‌پرتی
اگر مدام ناراحت هستید و تمایل به انجام هیچ کاری ندارید، اگر از ارتباط برقرار کردن خودداری می‌کنید، اگر ترجیح می‌دهید بیش‌تر وقت خود را به تنهایی بگذرانید، یعنی ذهن شما درگیر مسائل حل نشده‌ای است که تمرکز شما را از بین برده‌اند.
با مشاهده‌ی این علائم سعی کنید هر چه سریع‌تر آن‌ها را از بین ببرید. شاید یکی از راحت‌ترین کارهایی که برای مقابله با احساس افسردگی می‌توانید انجام دهید، تغییر شرایط فیزیکی باشد. چرا که جسم و ذهن بر یکدیگر اثر می‌گذارند و با تغییر شرایط فیزیکی می‌توانید شرایط روحی خود را تغییر دهید.
از عوامل دیگری که می‌تواند روی روحیه‌ی شما اثر گذار باشید، گوش دادن به آهنگ‌های مثبت است. گوش دادن به این آهنگ‌ها می‌تواند تاثیر قابل توجه و باور نکردنی روی ذهن شما داشته باشد.