داشتن فرزند مسئولیت پذیر آرزوی همه والدین هست. برای تربیت فرزند مسئولیت پذیر باید به چند نکته توجه کرد. در این نوشته این نکات رو توضیح می‌دیم. با گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات همراه باشید.
تفاوت وظیفه و مسئولیت
خیلی اوقات پدر و مادرها وظایفی رو به عهده فرزندشون میذارن و توقع دارن فرزندشون مسئولیت پذیر بشه. اما بعد از مدتی می‌بینن نتونستن یک فرزند مسئولیت پذیر تربیت کنن. فکر می‌کنید دلیلش چیه؟ علت این اتفاق این هست که وظیفه و مسئولیت با هم تفاوت دارند.
وظیفه کاری هست که به عهده فردی گذاشته میشه و باید انجام بشه. معمولا وظیفه رو یک نفر دیگه یا جامعه برای افراد تعین میکنه. اما مسئولیت کاری هست که خود فرد با میل و رغبت انجام اون رو می‌پذیره و برای انجامش یا پذیرفتنش هیچ بایدی وجود نداره. پس اگه شما صرفا یک سری وظیفه رو به عهده فرزندتون بذارید نمی‌تونید توقع داشته باشید یک فرزند مسئولیت پذیر تحویل جامعه بدید. باید وظیفه رو با رعایت نکاتی به فرزندتون محول کنید که اون رو به سمت مسئولیت پذیری هدایت کنه. این نکات در ادامه توضیح داده میشه.
انواع مسئولیت پذیری
به طور کلی مسئولیت پذیری به دسته تقسیم‌بندی میشه. مسئولیت پذیری شخصی و مسئولیت پذیری اجتماعی. مسئولیت پذیری شخصی، کارهایی هستند که بچه‌ها معمولا خودشون در سنین پایین می‌تونن اون کارها رو انجام بدن. مثل مسواک زدن، لباس پوشیدن و…
مسئولیت پذیری اجتماعی در رابطه با دیگران تعریف میشه و به نوعی میشه گفت احساس مسئولیت در قبال دیگران هست. برای اینکه فرزندمون در قبال جامعه احساس مسئولیت بکنه در قدم اول باید از نظر شخصی مسئولیت پذیر باشه. پس برای اینکه یک فرزند مسئولیت پذیر تحویل جامعه بدیم باید به ۲ نکته در این مورد توجه کنیم.
نکته اول برای تربیت فرزند مسئولیت پذیر – زمان مناسب
چه زمانی باید از فرزندمون توقع مسئولیت پذیری داشته باشیم؟ اگه توقع ما زودتر از موعد باشه حتما به حس مسئولیت پذیری فرزندمون لطمه وارد می‌کنیم. زمان مناسب برای سپردن مسئولیت به کودک، موقعی هست که از نظر قدرت ذهنی و توان جسمی، امکان انجام دادن اون کار رو داشته باشه.
نمیشه سن خاصی رو برای همه کودکان تعریف کرد. البته معمولا پدر و مادر خودشون سن مناسب برای پذیرفتن مسئولیت‌های مختلف رو به درستی درک میکنن. بچه‌ها معمولا از ۲ – ۳ سالگی عاشق کمک کردن به والدین خودشون هستند. شاید کارهایی رو دوست داشته باشن انجام بدن که تواناییش رو ندارن. اما پدر و مادر باید از این حس فرزندشون استفاده کنن و برای تربیت یک فرزند مسئولیت پذیر تلاش کنن.
گاهی اوقات پدر و مادر بیش از حد به تامین نیازهای کودک توجه میکنن و همین باعث میشه خیلی از کارهایی که خود بچه می‌تونه انجام بده رو والدین به جاش انجام بدن. این دسته از پدر و مادرها باید توجه داشته باشن که اگه فرزندشون در سال‌های رشد و تکامل در چهارچوب انجام مسئولیت‌های شخصی خودش قرار نگیره، نمیشه به داشتن یک فرزند مسئولیت پذیر در قبال جامعه امیدی داشت.
نکته دوم تربیت فرزند مسئولیت پذیر – تناسب مسئولیت با توانایی کودک
نکته مهم بعدی درباره‌ی تربیت فرزند مسئولیت پذیر اینه که مسئولیت‌هایی که به کودک واگذار میشه، باید در محدوده توانایی‌های فیزیکی و روحی کودک باشه. وقتی میشه حس مسئولیت پذیری رو در کودک ایجاد کرد که نیازها و شرایط روحیش رو به خوبی درک کرده باشیم. مثلا اگه مسئولیتی رو به کودک واگذار کنیم که خارج از توانش باشه، حتما به خاطر نگرفتن نتیجه، هم اعتماد به نفسش از بین میره هم از مسئولیت پذیری فرار میکنه. پس چطور باید برای تربیت فرزند مسئولیت پذیر عمل کرد؟
گام اول برای تربیت فرزند مسئولیت پذیر – الگوی مناسب
در قدم اول باید الگوی مناسبی در اختیار فرزندمون قرار بدیم. چون کودکان به شدت از اطرافیان الگوبرداری میکنن. بهترین الگو برای فرزند، پدر و مادر هستند. اگه خود پدر و مادر منظم نباشند یا به قوانین راهنمایی و رانندگی احترام نذارن نمی‌تونن توقع داشته باشن فرزندشون مسئولیت پذیر بشه.
گام دوم برای تربیت فرزند مسئولیت پذیر – دریافت نتیجه‌ی خوب
برای تربیت فرزند مسئولیت پذیر پدر و مادر باید شرایطی فراهم کنن تا فرزندشون نتایج مثبت و جذابی از انجام درست مسئولیت بدست بیاره. وقتی کودک حس کنه بابت پذیرش یک مسئولیت و درست انجام دادنش تشویق میشه احساس خوبی نسبت به مسئولیت پذیری پیدا میکنه.
در نقطه مقابل اگه پذیرش مسئولیت همراه با اجبار باشه و مسئولیت پذیری با حس تسلیم در کودک همراه بشه، نباید امیدی به مسئولیت پذیر شدن کودک داشته باشیم. بنابراین باید سعی کنید کارهایی که به عهده کودک گذاشته میشه طوری باشه که انجامش برای کودک ممکن باشه.
گام سوم برای تربیت فرزند مسئولیت پذیر – قبول چشیدن سختی
البته توجه به یک نکته هم مهمه. کودک باید یاد بگیره بین کاری که انجامش براش سخته، با کاری که انجامش در توانش نیست تفاوت زیادی هست. یعنی نباید رفتارمون با کودک طوری باشه که حس کنه هر کاری که انجامش براش سخت هست رو می‌تونه رها کنه و فقط سراغ کارهایی بره که دوست داره اون‌ها رو انجام بده.
والدین اگه وقتی فرزندشون کوچک هست و می‌تونن کامل ازش حمایت کنن، اجازه بدن فرزندشون طعم سختی رو بچشه، کمک بزرگی به آینده اون میکنن. اما متاسفانه خیلی از والدین اجازه سختی کشیدن رو به فرزندشون نمیدن و همین باعث میشه فرزندشون وقتی بزرگ شد، نتونه سختی‌های زندگی رو تحمل کنه. اگه می‌خوایم یک فرزند مسئولیت پذیر تحویل جامعه بدیم، باید تحمل سختی‌ها رو از کودکی و البته متناسب با شرایط فرزندمون، بهش یاد بدیم.
سلام.وبسایت زیبایی دارید.واقعا
ممنونم