ما در هر لحظه از زندگی در حال حرف زدن با خودمون هستیم. حرف‌هایی که درون ذهن‌مون هست. به این حرف‌ها، گفتگوی ذهنی میگن. شاید باور نکنید ولی یکی از عواملی که روی موفقیت و شکست افراد تاثیر زیادی داره، همین گفتگوهای ذهنی هستند.
در این مقاله توضیح می‌دیم گفتگوی ذهنی چیه؟ چه تاثیری روی موفقیت ما داره و اثرات گفتگوی ذهنی مثبت و گفتگوی ذهنی منفی رو توضیح می‌دیم.
گفتگوی ذهنی چیست؟
دانشمندی به نام لو ویگوتسکی (Lev Vygotsky) اولین شخصی بود که در مورد «تکلم خودمحور» صحبت کرد. همونطور که گفتیم ما در هر لحظه از زندگی در ذهن‌مون مشغول صحبت کردن با خودمون هستیم. تجربه‌هایی که داشتیم رو تفسیر می‌کنیم. قضاوت می‌کنیم. در مورد احساسات دیگران فرضیه‌سازی می‌کنیم و… .
به طور کلی میشه گفت تفسیر کردن، جستجوی معنا، بررسی روابط علت و معلولی و فرضیه سازی، مواردی هستند که گفتگوی ذهنی ما رو تشکیل میدن. گفتگوی ذهنی به عنوان رفتاری شناخته میشه که به ما در رسیدن به شناخت از محیط اطراف کمک می‌کنه.
ویگوتسکی معتقد بود گفتار، بر روی احساسات، فکر و رفتار ما اثر گذار هست. بنابراین گفتگوی ذهنی روی عملکرد ما در زندگی اثر داره. هر چند گفتگوی ذهنی به عنوان یک رفتار یاری رساننده شناخته میشه، اما می‌تونه در بعضی موارد رنج‌آور هم باشه. یعنی گفتگوهای ذهنی می‌تونه برای ما چالش آفرین باشه.
گفتگوی ذهنی چطور می‌تواند به رشد ما کمک کند؟
چالشی که گفتگوهای ذهنی برای ما ایجاد می‌کنه می‌تونه باعث رشد ما بشه. آرنولد توین بی، تاریخ شناسی هست که نظریه چالش – پاسخ رو مطرح کرد. توین بی، ۲۱ تمدن بزرگ بشری رو بررسی کرد و به تاثیر چالش، در رشد و سقوط این تمدن‌ها پی برد.
بر اساس بررسی‌های این دانشمند، هر وقت شهرها و شهروندان تمدن‌ها بر چالش‌های کوچک غلبه کردند، تمدن اون‌ها رشد کرده. همین رشد و توسعه اون‌ها رو با چالش‌های جدید و البته بزرگ‌تری روبرو می‌کرد. حل چالش‌های جدید باعث رشد و توسعه بیش‌تر این تمدن‌ها می‌شد. زمانی هم که این تمدن‌ها قدرت حل چالش‌ها رو از دست می‌دادند، شروع به سقوط می‌کردند.
این نظریه برای زندگی تمام انسان‌ها صدق می‌کنه. اگه ما در زندگی بتونیم چالش‌هایی که برامون ایجاد میشه رو حل کنیم، باعث رشد و توسعه فردی خودمون می‌شیم. این رشد و توسعه فردی باعث میشه با چالش‌های جدیدی مواجه بشیم. درست مثل یک بازی کامپیوتری. وقتی یک مرحله رو تموم می‌کنیم، وارد مرحله بعد می‌شیم و هر مرحله سخت‌تر از مرحله قبل میشه.
وقتی گفتگوی ذهنی ما رو دچار چالش می‌کنه، در واقع زمینه‌ی رشد و توسعه فردی برای ما فراهم میشه. بنابراین توانایی ما در رسیدن به موفقیت، بستگی داره به توانایی ما در کنار اومدن با خودمون و حل چالش‌هایی درونی خودمون. این چالش‌ها در گفتگوهای ذهنی ما پدیدار میشه.
انواع گفتگوهای ذهنی
هر کسی می‌تونه ۲ نوع گفتگوی ذهنی داشته باشه. گفتگوی ذهنی مثبت یا سازنده و گفتگوی ذهنی منفی یا مخرب. در ادامه تاثیر هر کدوم از این گفتگوهای ذهنی رو توضیح می‌دیم.
تاثیر گفتگوی ذهنی مخرب
پژوهشگران با بررسی بیمارانی که دچار افسردگی هستند، متوجه شدند این بیماران دارای گفتگوهای ذهنی مخرب و منفی هستند. این نوع گفتگوهای ذهنی معمولا به صورت خودکار و سریع اتفاق میوفته، در حدی که حتی خود فرد ممکنه متوجه این گفتگوها در ذهنش نباشه. همونطور که اشاره کردیم، این گفتگوها که در ذهن انجام میشه، روی افکار، احساسات و رفتار ما تاثیر می‌ذاره.
یعنی یک گفتگوی ذهنی مخرب می‌تونه حالت ذهنی شما رو تغییر بده. این تغییر حالت ذهنی می‌تونه روی احساسات شما اثر منفی بذاره. تغییر احساسات شما می‌تونه روی رفتار و عملکرد شما اثر منفی داشته باشه.
فرض کنید شاهد رفتاری از دوست‌تون هستید. گفتگوهایی در ذهن شما درباره دلیل و علت این رفتار شروع میشه. در واقع شروع می‌کنید به قضاوت کردن. حالا اگه این گفتگوی درونی مخرب باشه، دچار یک احساس منفی نسبت به دوست‌تون می‌شید. این احساس منفی باعث بوجود اومدن فکرهای منفی درباره دوست‌تون میشه. در نتیجه ممکنه رفتار نامناسبی با دوست‌تون داشته باشید.
تاثیر گفتگوی ذهنی سازنده
دکتر مارتین سلیگمن، پدر روانشناسی مثبت‌گرا، در کتاب «خوش بینی آموخته شده»، عنوان می‌کنه افراد خوش بین وقایع رو طوری تفسیر می‌کنند که تاثیر مثبتی روی ذهن داشته باشه و در واقع ذهن خودشون رو با تفسیری که از وقایع دارند، خوش بین نگه می‌دارند. همین کار باعث میشه بتونند احساسات خودشون رو در کنترل خودشون نگه دارند.
یک ویژگی مهم افراد خوش بین این هست که عادت به گفتگوی مثبت با خودشون دارند. مثلا وقتی با یک اتفاق بد روبرو میشن، تفسیر اون‌ها از واقعیت یا به عبارتی گفتگوی ذهنی اون‌ها به نوعی هست که مانع میشن هر نوع احساس، فکر و رفتار منفی تحت تاثیر اون اتفاق براشون بوجود بیاد.
نتیجه برخی تحقیقات درباره مکالمات درونی سازنده
محققان با بررسی گفتگوی ذهنی ورزشکاران متوجه شدند که ورزشکاران برجسته، از گفتگوی ذهنی به عنوان یک روش انگیزشی استفاده می‌کنند. ورزشکاران از گفتگوهایی که با خودشون دارند جهت افزایش مهارت، کنترل تمرکز و افزایش اعتماد به نفس استفاده می‌کنند.
ناپلئون هیل، کسی که با ۵۰۰ نفر از موفق‌ترین افراد جهان مصاحبه کرده، به یک نکته مشترک در خیلی از این افراد اشاره می‌کنه. این نکته مشترک چیزی نیست جز اینکه یکی از رازهای خیلی از این افراد، گیر افتادن در یک مشکل یا شرایط بد یا سرخوردگی بوده. چیزی که باعث شده اون‌ها با خودشون دچار چالش بشن. و این چالش یعنی ایجاد یک گفتگوی ذهنی!
روانشناسی به نام آنتونیس هاتزیگورگیادیس (Antonis Hatzigeorgiadis)، تاثیر مکالمات ذهنی روی اعتماد به نفس تنیس‌بازان جوان رو بررسی کرده. این بررسی نشون داد که مکالمات ذهنی مثبت می‌تونه اعتماد به نفس افراد رو بالا ببره و اضطراب اون‌ها رو کاهش بده. افزایش اعتماد به نفس می‌تونه تاثیر مداوم گفتگوی ذهنی مثبت باشه.
بررسی‌های علمی نشون میده مکالمات ذهنی منفی می‌تونه روی رفتار و احساسات ما و در نتیجه کل زندگی ما تاثیر منفی داشته باشه. در نقطه مقابل گفتگوی ذهنی مثبت می‌تونه تاثیر مثبتی روی اعتماد به نفس و موفقیت ما در زندگی داشته باشه. اگه دوست دارید روش مبارزه با مکالمات ذهنی منفی و تبدیل اون به گفتگوی درونی مثبت رو یاد بگیرید، منتظر مقاله بعدی ما باشید.
گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات
