برای موفقیت در هر کاری باید به شرایط موفقیت در آن کار رسید. ازدواج هم از این قاعده مستثنا نیست. برای رسیدن به ازدواج موفق باید شرایط ازدواج موفق را داشت. فردی که تصمیم به آغاز زندگی مشترک و انتخاب همسر دارد، باید در تمام ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و اخلاقی به حدی از رشد رسیده باشد. وقتی شخصی به این حد از رشد رسیده باشد، به فردی احساس نیاز می‌کند که بتواند هیجانات عاطفی، مسائل جنسی و نیاز به پیوندجویی وی را برآورده کند. همچنین خود فرد میتواند این نیازها را در همسرش برآورده سازد.
شرایط ازدواج موفق چیست؟
طبیعتا این سوال در ذهن شما شکل می‌گیرد که حد لازم رشد برای رسیدن به شرایط ازدواج موفق چیست؟ چه معیارها و ملاک‌هایی این حد را مشخص می‌کند؟ آیا می‌توان رسیدن به این شرایط را بررسی کرد؟ گروه آموزشی پژوهشی تابیکران در ادامه پاسخ این سوالات را می‌دهد. شرایط ازدواج موفق و ایجاد رابطه‌ی عاطفی قوی، حداقل ۶ بلوغ مهم را شامل می‌شود. بلوغ را می‌توان از دیدگاه‌های مختلف به انواع مختلفی هم تقسیم کرد که عبارتند از :
- بلوغ شخصیتی
- بلوغ اجتماعی
- بلوغ جنسی
- بلوغ عاطفی
- بلوغ مالی
- بلوغ معنوی
بلوغ شخصیتی
هر کسی برای اینکه ازدواج موفقی داشته باشد باید به حداقل‌هایی در زمینه‌هایی مختلف شخصیتی رسیده باشد. اگر فرد به اندازه کافی در این زمینه‌ها به بلوغ نرسیده باشد قطعا مشکلی وجود دارد. بنابراین در قدم اول باید رسیدن به این حداقل‌هایی شخصیتی را بررسی کرد. در ادامه معیارهای بررسی بلوغ شخصیتی ارائه می‌شود.
فردی که به بلوغ شخصیتی رسیده اصطلاحا بند نافش از والدینش بریده شده و رابطه‌ی مشخصی با آنها دارد. فرد بالغ از لحاظ شخصیت به یک جمع‌بندی نسبی از کلیات خلقت و هدف زندگی رسیده است. یعنی تکلیفش تا حدی با مسائلی نظیر قسمت، شانس، تقدیر، وجود خداوند و وظایف خود نسبت به دنیای اطرافش روشن است .
کسی که به بلوغ شخصیتی رسیده از خود شناخت نسبی دارد. از فلسفه‌ی وجودی خویش تا حدی آگاه است. استعداد‌ها و توانایی‌های خود را می‌شناسد. تیپ ارتباطی خود را اعم از دیداری، شنیداری و یا حسی می‌داند. برای مطالعه بیشتر درباره تیپ ارتباطی یا کانال‌های ترجیحی این مقاله را مطالعه کنید: “کانال ترجیحی چیست؟ و چطور با استفاده از آن می‌توان به ارتباط موثر رسید؟”
آدم بالغ از لحاظ شخصیتی برای زندگی خود اولویت‌بندی دارد. قبل از ازدواج باید ابعاد مختلف شخصیتی خود و طرف مقابل را بررسی کرده و از نظر اختلالات واضح شخصیتی رایج نظیر وسواس، اعتیاد، شکاک بودن (پارانویا)، خود کم بینی، توجه طلبی (histrionics)، مهر طلبی و… به اطمینان خاطر رسیده و سپس به فکر ازدواج باشد .
بلوغ شخصیتی تنها یکی از شرایط ازدواج موفق است و کسب آن برای داشتن زندگی مشترک رضایت بخش لازم است اما کافی نیست. نمی‌توان گفت فردی با دارا بودن این ویژگی‌های شخصیتی، از پس مسئولیت ازدواج برمی‌آید، پس به بررسی سایر بلوغ‌ها می‌پردازیم .
بلوغ اجتماعی
شما مشغول چه کاری هستید؟ این یکی از اولین سؤال‌ها و مهم‌ترین سؤالی است که در هر مراسم خواستگاری تکرار می‌شود. شغل و موقعیت اجتماعی هر فرد، تقریباً میزان بلوغ اجتماعی او را مشخص می‌کند. بلوغ اجتماعی به درک درست فرد از وضعیت اجتماعی‌اش بر می‌گردد. مثلاً وضعیت شغل، تحصیلات، خدمت سربازی برای آقایان، محل زندگی و… باید معلوم و دور نمایی از آن در ذهن فرد شکل گرفته باشد. یکی از مسائل مهم در بلوغ اجتماعی که نیاز به دقت و توجه زیادی دارد، شأن و جایگاه اجتماعی افراد است. این جایگاه از چند عامل ساخته می‌شود :
- تحصیلات و دانش فرد، چه در حوزه‌ی تخصصی خود و چه در حوزه‌های عمومی
- شغل فرد و ارتباط آن با تحصیلاتش
- مهارت‌های فردی او، شامل میزان مطالعه، فعالیت‌های هنری، ورزشی و…
- جایگاه خانوادگی فرد و نقش او در خانواده
- اخلاق فرد از نظر شوخ بودن، قانونمندی، چشم پاکی و…
فردی که به بلوغ اجتماعی رسیده رعایت احترام را همواره سرلوحه‌ی اعمال خویش قرار می‌دهد. رفتارهای پر زرق و برق تازه به دوران رسیده‌ها را مرتکب نمی‌شود. بلوغ اجتماعی برای پذیرش مسئولیت زندگی مشترک لازم بوده و به همین دلیل یکی از مهم‌ترین شرایط ازدواج موفق است. بنابراین پیش از ازدواج رسیدن به بلوغ اجتماعی را در خود و طرف مقابل به دقت بررسی کنید.
بلوغ جنسی
اکثر افراد تصور می‌کنند بلوغ جنسی به معنای رسیدن به سن بلوغ است. این تصور درباره بلوغ جنسی اشتباه است. منظور از بلوغ جنسی صرفاً توانایی برقراری رابطه زناشویی و باروری نیست، بلکه شناخت نیاز‌های روحی و جسمی است. آمارهای بالای طلاق به دلیل مشکلات جنسی، میزان اهمیت این بلوغ را نشان می‌دهد. سواد و کفایت مدیریت روابط جنسی از قبل از ازدواج شروع می‌شود. در این مورد باید رودر بایستی را کنار گذاشت و به طور صحیح اطلاعات مناسب را دریافت کرد .
بلوغ عاطفی
هر جوانی بعد از یافتن هویت اصلی خود (بلوغ شخصیتی)، استقلالش را از والدین و نهادهای حمایتی مانند مدرسه، آغاز می‌کند .در پی بدست آوردن توانمندی‌های یک بزرگسال بالغ و مسئول می‌رود. روابط نزدیک و صمیمانه با دیگران برقرار می‌کند. بعضی‌ها با اینکه ازدواج کرده‌اند هنوز نمی‌دانند که از چه تیپ و شخصیتی خوششان می‌آید، یعنی هنوز به بلوغ عاطفی نرسیده‌اند و با احساسات و عواطف خود آشنا نیستند. بلوغ عاطفی شامل مهارت‌هایی زیر است:
- توانایی درک و شناخت احساسات خود. اینکه فرد احساسات خود را بشناسد و بتواند تشخیص دهد که عصبانی است یا مضطرب، عاشق است یا… و این یک توانی مهم در پرورش بلوغ (هوش) عاطفی است.
- ابراز احساسات به صورت کنترل شده. یعنی اگر عصبانی است، بتواند متناسب با شرایط و مخاطبین، عصبانیت خود را ابراز نماید، نه چنان باشد که خشم او را تسخیر کند و نه چنان عصبانیت خود را سرکوب کند که از درون کم کم متلاشی شود .
- درک و شناخت احساسات دیگران. فرد بالغ با شناخت احساسات دیگران، میتواند آنها را درک کرده و زمینه ی ارتباط و اعتماد سازی را فراهم سازد و در مواقع لزوم با انجام این کار به همدلی با دیگران برسد. این مهارت، نشان از هوش عاطفی بالای فرد است .
افرادی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند چطور رفتار می‌کنند؟
با بلوغ عاطفی می‌توان برای همیشه از دام خطرات و تجربیات تلخ روابط قبلی خارج شده و از مقایسه دور ماند. مردی که بداند که چه احساسی را نسبت به چگونه زنی پیدا می‌کند، بعید است که پس از ازدواج، چشمش بچرخد! زنی که می‌داند در بین انواع مردان، کدام مرد را بهتر درک می‌کند و کدام مرد بیشتر با عواطف او سازگار است، به مراتب ارتباط یا ازدواج بهتری دارد تا کسی که از روی شانس و… وارد زندگی می‌شود .
کسی که به بلوغ عاطفی رسیده وقتی از رفتار همسرش در میهمانی عصبانی است، سکوت بیهوده نکرده، کنایه نمی‌زند و مشخصاً به سراغ اصل موضوع می‌رود. یا اگر همسرش عصبانی است، میتواند بدون سرکوب کردن او، درکش کند و او را از عصبانیت به عقلانیت سوق دهد. این یک واقعیت است که احتمال دارد هر کسی بعد از ازدواج هم از کسی خوشش بیاید، اما اگر به بلوغ عاطفی رسیده باشد، میتواند به درستی از مسأله گذشته و تمام زندگی خود را خراب نکند .
این بلوغ برای ازدواج خوب لازم است و باید پرورش داده شود. داشتن تعادل روانی یا سلامت روانی شرایطی است که فرد را برای ازدواج مناسب می‌کند.
بلوغ مالی
بلوغ مالی صرفا به معنای کسب درآمد و داشتن شغل نیست. کسی به بلوغ مالی رسیده که علاوه بر توانایی کسب درآمد، توانایی مدیریت مالی و درآمدی هم داشته باشد. دیدگاه فرد در مورد هزینه‌های زندگی و انواع سرمایه‌گذاری، میزان بلوغ مالی‌اش را نشان می‌دهد. پس باید قبل از ازدواج توقعات و خواسته‌های مالی طرفین، معلوم شود.
بلوغ معنوی
بلوغ معنوی بدین معناست که فرد، سطح اعتقادی و دینی خود را بشناسد و بتواند دیدگاه و برداشت خود را بازگو کند. افرادی که تحت تأثیر نوسانات فلسفی و عرفانی هستند، هنوز به بلوغ معنوی نرسیده‌اند. در واقع کسی به بلوغ معنوی دست یافته که جایگاه خود را در هستی پیدا کرده باشد.
مواردی که در بالا به آنها اشاره شده از مهم‌ترین شرایط ازدواج موفق هستند. هر چند می‌توان موارد دیگری را به عنوان شرایط ازدواج موفق ذکر کرد، اما مواردی که در بالا به آنها اشاره شده مهم‌ترین شرایط ازدواج موفق را شامل می‌شوند. در انتها به این نکته توجه داشته باشید که پرورش هر کدام از این بلوغ‌های شش گانه به تنهای کافی نیست. در صورتی که فرد به برخی از این بلوغ‌ها رسیده باشد و به بعضی دیگر نه، دارای آمادگی برای یک ازدواج موفق نیست. بلکه هماهنگی در رشد و تقویت همه‌ی آن‌هاست که تضمین کننده‌ی موفقیت در زندگی مشترک می‌باشد.
فرشید پاکذات
