ترک عادت موجب مرض است. حتی ترک عادات بد. همه ما این ضرب المثل را شنیده‌ایم. اما دیدگاه ان ال پی در این مورد متفاوت است. ان ال پی، ترک عادات بد را موجب سلامتی می‌داند. فراموش نکنیم ما با ان ال پی متفاوت بودن و موفقیت را تجربه می‌کنیم، نه شبیه دیگران زندگی کردن را.
ارسطو می‌گوید: ما همانی هستیم که دائم انجام می‌دهیم. لغت‌نامه مریام وبستر واژه عادت را اینگونه تعریف می‌کند: رفتاری که تا حدودی یا به طور کامل غیر ارادی است.
برای ترک عادات بد باید بدانیم عادت‌ها چگونه ایجاد می‌شوند!
ما با غرایض‌مان و بدون هیچ عادتی متولد می‌شویم و عادت‌هایمان را در طول زمان بدست می‌آوریم. زندگی شما محصول انتخاب‌های لحظه به لحظه شماست.
هر روز صبح بعد از اینکه از خواب بیدار می‌شوید چکار می‌کنید؟ گوشی موبایل‌تان را چک می‌کنید؟ دوش می‌گیرید؟ یا مسواک می‌زنید؟
شاید اینگونه به نظر برسد که اکثر کارهایی که روزانه انجام می‌دهیم از تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب‌های ما حاصل می‌شود در حالی که این گونه نیست. آنها عادت‌ها هستند و هر عادتی حتی مواردی که به نظر کوچک می‌آیند در طی زمان روی سلامتی ما، شادی ما، سازماندهی کاری و کارکردهای ما اثر زیادی دارد.
مقاله‌ای در سال ۲۰۰۶ در دانشگاه مک منتشر شده که نشان می‌داد، اکثر مردم بیش از 40% کارهای خود در طول روز را براساس عادت انجام می‌دهند.
عادت یک برنامه و جریان عادی رفتار است که بطور منظم تکرار شده و گاهی بصورت ناخودآگاه رخ می‌دهد. طی تحقیقاتی که صورت گرفته، مشخص شده که طی ۱۸ روز تا ۲۰۰ روز عادت‌ها شکل گرفته و رفتار ما خودکار می‌شود.
تغییر تفکر راهی برای ترک عادات بد
تفکر چیست؟ تفکر و طرز فکر ما چگونه ایجاد می‌شود؟ احساساتی که از تکرار تجربه‌های ذهنی قبلی حاصل می‌شوند، به طور کلی یک راه کم و بیش ثابت تفکری هستند.
در سال 1990 دانشمندان متوجه شدند که در قسمتی نزدیک جمجمه توده‌های بافتی به نام گانگلیون‌های پایه‌ای (Basal ganglia) وجود دارد که در عادت‌ها نقش مهمی دارند. حیواناتی که گانگلیون‌های پایه‌ای آنها صدمه دیده است در کارهایی نظیر یاد گرفتن اینکه چگونه از میان مارپیچ‌ها بدوند و باز کردن ظروف غذا دچار مشکل می‌شوند.
لطفا به ترک عادت‌های خوب فکر نکنید!
عادت‌ها ما را قادر می‌سازند که از کمترین میزان انرژی خود برای کارهای روزمره استفاده کنیم. ما را سالم نگه می‌دارند و کمک می‌کنند در بیشتر مواقع واکنش صحیحی داشته باشیم.
وقتی به انجام بعضی کارها عادت می‌کنیم نباید برای انجام آنها مدام فکر کنیم. در نتیجه می‌توانیم به خلاقیت بیشتر و افکار غنی‌تری برسیم. عادت‌های ما می‌توانند بسیار مفید عمل کنند، مادامی که از نوع خوبشان باشند.
افراد موفق یک ویژگی مشترک دارند و آن داشتن عادت‌های خوب است. این به این معنا نیست که عادت‌های بد ندارند، اما تعداد عادت‌های خوب آنها بیشتر است.
افراد موفق لزوما باهوش‌تر یا نابغه نیستند. عادت‌های آنها به شایستگی، هوشیاری، آگاهی و داشتن مهارت‌های بیشتر در آنها کمک می‌کند.
چرا مدام دچار عادت‌های جدید می‌شویم؟
تحقیقاتی که روی موش صورت گرفت نشان داد در مسیرهای مارپیچ تعیین شده برای رسیدن به شكلات، وقتی که موش‌ها با صدا، نور و حرکت جدیدی روبرو می‌شوند در مغزشان فعالیت‌های زیادی انجام می‌گیرد. گویی هر بار این محرک‌های جدید تجزيه و تحلیل می‌شوند و فعالیت‌های مغزی با تکرارهای بیشتر تغییر کرده و مجموعه‌ای از تغییرات به آهستگی ظاهر می‌شوند. بالاخره هنگامی که یاد می‌گرفتند چگونه در مارپیچ حرکت کنند، فعالیت مغزی‌شان کاهش یافته و هر بار کمتر و کمتر فکر می‌کردند.
دانشمندان می‌گویند عادت‌های ما به این دلیل بوجود می‌آیند که مغز مرتب راه‌هایی را جستجو می‌کند تا سعی و تلاش و در نتیجه انرژی مصرفی را کاهش دهد. مغز تعیین می‌کند چه موقع کنترل یک عادت را به دست بگیرید و چه موقع از عادتش استفاده کند. این فرایند درون مغز ما یک چرخه 3 مرحله‌ای است.
شناخت چرخه عادت لازمه موفقیت در ترک عادات بد
چرخه عادت با یک سرنخ شروع می‌شود (مثل صدای کلیک). هنگامی که آن سرنخ اتفاق افتاد، عاملی به مغز شما می‌گوید که در حالت خودکار قرار گرفته و از کدام عادت استفاده کند. موش اگر صدای کلیک (سرنخ) را بشنود، می‌داند که باید از عادت مارپیچ استفاده کند. اگر صدای جدیدی مثل صدای گربه بشنود، الگوی متفاوتی انتخاب می‌کند.
مرحله بعد روتین یا روال نام دارد. روال می‌تواند فیزیکی، ذهنی و یا احساسی باشد. مرحله روتین یا روال طبق معمول بعد از سرنخ انجام می‌شود.
مرحله آخر پاداش است. این مرحله به مغزتان کمک می‌کند تا متوجه شود آیا این چرخه ارزش آن را دارد که برای آینده بخاطر سپرده شود یا خیر.
تاثیر عادت‌ها در زندگی ما
عادت‌ها سرنوشت ما نیستند و می‌توانند نادیده گرفته شوند، تغییر یابند و يا جایگزین شوند.
عادت‌ها هیچگاه ناپدید نمی‌شوند. آنها در ساختارهای مغز ما رمزگذاری می‌شوند که این مزیت بزرگی است. مساله مهمی که وجود دارد این است که مغز شما نمی‌تواند فرق بین عادت خوب و بد را تشخیص دهد. بدون چرخه عادت‌ها مغز ما تحت فشار کارهای روزانه تخریب می‌شود.
افرادی که گانگلیون‌های پایه‌ای آنها بخاطر صدمه و یا بیماری آسیب دیده است اغلب از نظر فکری فلج می‌شوند و در انجام کارهای ساده نظير باز کردن پنجره‌ها یا تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه چیزی بخورند مشکل دارند.
با این حال وابستگی مغز به کارهای عادی خودکار می‌تواند خطرناک باشد. عادت‌ها به همان اندازه که مفید هستند می‌توانند مضر هم باشند. تمام این‌ها بستگی به این دارد که عادت شما از نوع خوب است یا بد؟
شاید ما تجربه‌ای که یک عادت را بوجود آورده باشد به خاطر نیاوریم. ولی زمانی که آنها در مغزمان ذخیره می‌شوند، اغلب بدون اینکه خودمان بفهمیم بر نحوه عملکرد ما تاثیر می‌گذارند.
نکته مهم این است که می‌توان از چرخه عادت خارج شد.
فارغ از هر تجربه و سن و سالی، هر شخصی می‌تواند عادات بد خود را که باعث ایجاد احساس بد، افکار بد، تاثیرگذاری نامناسب در جسم و ایجاد مساله در رسیدن به اهدافش می‌شود پیدا کند. می‌تواند آنها را با عادت‌های خوب جایگزین کند و یا حتی می‌تواند در خود عادت‌های خوب ایجاد نماید.
یکی از سریع‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌ها برای ایجاد و یا جایگزینی عادت‌های خوب، تکنیک‌های موثر ان ال پی (NLP) می‌باشند. با شناخت بیشتر و بکار بردن تکنیک‌های اصولی، می‌توان مانند انسان‌های موفق، سریع‌تر و راحت‌تر به پیروزی رسید.
گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات
