از دید ان ال پی هر انسانی ۳ فیلتر ذهنی دارد. حذف، تحریف و تعمیم فیلترهای ذهنی ۳ گانه انسان‌ها هستند که نحوه تعامل ما با دیگران را شکل می‌دهند. به کمک ان ال پی می‌توانید این فلیترهای ذهنی را بهتر شناخته و با استفاده از این فیلترهای ذهنی در ارتباط با دیگران موفق‌تر عمل کنید.
چرا مغز ما به فیلترهای ذهنی نیاز دارد؟
مغز ما در هر ثانیه توسط میلیون‌ها داده بمباران می‌شود. فرض کنید در خیابان هستید. تمام چیزهایی که می‌بینید، تمام آنچه را که می‌شنوید، تمام حرکات، تمام بوها و صداها همگی داده‌هایی هستند که هر ثانیه به مغز ما هجوم می‌آورند. تحلیل و پردازش تمام این داده‌ها برای مغز ما ممکن نیست.
درست مثل یک کامپیوتر که اگر هجم عظیمی از داده‌ها را به یکباره به آن منتقل کنیم از فعالیت باز می‌ماند، فعالیت مغز ما هم در صورتی که میلیون‌ها داده را در زمان کوتاهی دریافت کند مختل می‌شود. بنابراین فیلترهای ذهنی برای اینکه مغز بتواند به درستی کار کند ضروری هستند.
البته فیلترهای ذهنی در طول زمان ثابت و یکسان نیستند. این فیلترها با گذشت زمان تغییر می‌کنند. اما می‌توان گفت مواردی مثل باورها، خاطرات، ارزش‌ها، اطلاعات و دانشی که داریم در ایجاد فیلترهای ذهنی موثر هستند. در ادامه کارکرد هر کدام از فیلترهای ذهنی را توضیح می‌دهیم.
تحریف
تحریف یکی از فیلترهای ذهنی است که نقش پررنگی در زندگی انسان‌ها بازی می‌کند. زمانی که ما به برداشتی فراتر و متفاوت از حرف دیگران می‌رسیم معمولا این فیلتر ذهنی وارد عمل شده است. به عبارت دیگر تحریف برداشت غیرواقعی افراد از یک واقعه است که باعث می‌شود معنای متفاوتی از آن واقعه برداشت شود.
اگر به خوبی به تعریفی که از تحریف، به عنوان یکی از فیلترهای ذهنی ارائه شد دقت کنیم به مزایا و معایب آن پی می‌بریم. عمده‌ترین عیب تحریف این است که میتواند موجب سوء برداشت و اختلاف شود. وقتی شما در گفتگو با کسی حرفی می‌زنید و او به برداشتی غیر واقعی از حرف شما می‌رسد، زمینه اختلاف و ناراحتی فراهم می‌شود.
اما شاید مهم‌ترین ویژگی مثبت فیلتر ذهنی تحریف این باشد که باعث شکسته شدن چهارچوب‌های ذهنی می‌شود. در بیشتر اوقات ما اطلاعات دریافتی را با توجه به چهارچوب‌های ذهنی خود تعبیر و تفسیر می‌کنیم. از آنجایی که تحریف باعث می‌شود به برداشتی متفاوت برسیم، میتواند چهارچوب‌های ذهنی را شکسته و معانی جدید را به ذهن منتقل کند. به همین دلیل بسیاری از خلاقیت‌ها به واسطه فیلتر ذهنی تحریف ایجاد می‌شوند.
برای درک بهتر تحریف به عنوان یکی از فیلترهای ذهنی یک مثال می‌زنیم. فرض کنید شما به یک نفر ابراز عشق می‌کنید. فیلتر ذهنی تحریف میتواند باعث شود طرف مقابل به این برداشت برسد که شما در حال خواستگاری کردن از او هستید. در حالی که ابراز عشق یک مفهوم است و خواستگاری یک مفهوم دیگر. در اینجا طرف مقابل شما با فیلتر ذهنی تحریف، از مفهوم ابراز عشق به مفهوم خواستگاری می‌رسد.
تعمیم
مغز ما همواره در حال دریافت اطلاعات ورودی و پردازش آن‌هاست. وقتی مجموعه‌ای از اطلاعات وارد مغز می‌شود، مغز آن‌ها را پردازش کرده و به یک نتیجه‌ی مشخص می‌رسد. هر زمان که نتیجه‌ای که از پردازش یک سری اطلاعات بدست آماده را برای یک سری اطلاعات ورودی مشابه، درست بدانیم در واقع ذهن ما از فیلتر تعمیم استفاده کرده است.
برای درک بهتر تعمیم یک مثال می‌زنیم. وقتی با تعدادی خانم مواجه می‌شویم که رانندگی بدی دارند، می‌گوییم: «دست فرمون همه خانم‌ها بد هست». آیا واقعا می‌توان گفت رانندگی تمام خانم‌ها بد است؟ این جمله در صورتی درست است که هیچ خانمی که رانندگی خوبی دارد وجود نداشته باشد. در این مثال ذهن ما از فیلتر ذهنی تعمیم استفاده کرده است.
یک مثال دیگر که شاید با آن برخورد کرده باشید این است که یک خانم بعد از شکست در ازدواج می‌گوید: «مرد‌ها همه سر و ته یک کرباس هستن». در اینجا هم ذهن از فیلتر تعمیم استفاده کرده است. فکر می‌کنید مزایا و معایب تعمیم به عنوان یکی از فیلترهای ذهنی چیست؟
باز هم با دقت در مثال‌های بالا می‌توان به مزایا و معایب فیلتر ذهنی تعمیم پی برد. تعمیم میتواند منجر به ایجاد باورهای منفی شود. در مثال بالا، تعمیم میتواند باعث شود یک نفر برای باقی عمر نتواند ازدواج کند. اما مزیت بزرگ تعمیم این است که تجربه‌های انسانی را می‌سازد. یکی دیگر از ویژگی‌های تعمیم این است که میتواند قدرت پیش بینی را در انسان بوجود آورد. البته اگر این پیش بینی‌ها مطلق باشد، یعنی درست بودن آن‌ها را قطعی بدانیم و نپذیریم امکان اشتباه وجود دارد، همین قدرت پیش بینی به یکی از معایب فیلتر ذهنی تعمیم تبدیل می‌شود.
حذف
درک کارکرد فیلتر ذهنی حذف بسیار راحت است. همان طور که گفتیم در هر لحظه حجم عظیمی از اطلاعات وارد مغز ما می‌شود. با فیلتر ذهنی حذف، بخش قابل توجهی از این اطلاعات را حذف می‌کنیم. این فیلتر ذهنی باعث می‌شود انتقال اطلاعات راحت‌تر انجام شود.
در مورد فیلتر ذهنی حذف یک مثال می‌زنیم. مثلا در یک مهمانی هستید و فقط یک پارچ شربت جلوی دست شما قرار دارد. یک نفر به شما می‌گوید: «لطفا اون پارچ سفید که شربت داره رو به من بده». فیلتر حذف میتواند در اینجا باعث شود شما این پیام را به این صورت دریافت کنید: «لطفا اون پارچ رو به من بده.» یعنی بخشی از اطلاعاتی که در این مثال، اضافی بودند به کمک فیلتر حذف، توسط مغز شما پردازش نمی‌شود.
حذف هم به عنوان یکی از فیلترهای ذهنی مزایا و معایب خود را دارد. مزیت مهم فیلتر ذهنی حذف این است که مانع ورود حجم زیادی از اطلاعات به مغز شده و ادامه‌ی کار مغز را ممکن می‌سازد. اما عیب این فیلتر ذهنی در این است که میتواند گاهی باعث دریافت ناقص اطلاعات شود. میتواند باعث شود بعضی ابعاد یک موضوع را درک نکنیم. میتواند باعث شود فرصت‌ها و تهدیدها را درک نکنیم.
به عنوان جمع‌بندی می‌توان گفت فیلترهای ذهنی جزو کارکردهای مغز هر انسانی هستند. با درک درست کارکرد فیلترهای ذهنی می‌توانیم اطرافیان خود را بهتر درک کنیم، ارتباطات بهتری با دیگران برقرار کنیم و در بسیاری موارد از بروز سوتفاهم و اختلاف جلوگیری کنیم.
