قطعا متولدین دهه ۵۰ و ۶۰ در ایران به خوبی کارتون رابین هود رو به یاد دارند. شخصیت رابین هود قهرمان این داستان بود و روبروی قهرمان داستان، شخصیت پرنس جان نقش منفی این کارتون رو داشت. در این داستان رابین هود از ثروتمندان می‌دزدید و به فقرا کمک می‌کرد. همین کارِ رابین هود باعث محبوبیت اون بین اهالی شروود و البته بچه‌هایی که کارتون رو تماشا می‌کردند شده بود.
شاید تا به حال به تاثیر مخرب کارتون رابین هود و عمل قهرمانانه‌ی شخصیت اصلی این کارتون فکر نکرده باشید. اما این کارتون و البته خیلی از کارتون‌ها، فیلم‌ها و سریال‌های دیگه، چنان تاثیر مخربی روی ما ایرانی‌ها داشتند که این تاثیرات رو تا همین امروز هم می‌تونیم در جامعه خودمون ببینیم.
در ادامه لطمه‌هایی که کارتون رابین هود به زندگی و باورهای ما وارد کرد رو توضیح می‌دیم.
کارتون رابین هود چه لطمه‌ای به باورهای ما زد؟
در این کارتون به طرز جالبی ثروتمندان در نقش‌های منفی هستند و فقرا در نقش‌های مثبت. همین نحوه‌ی نمایش ثروتمندان، بذر این باور رو در ذهن ما می‌کاره که ثروتمندان افراد بدی هستند. وقتی این باور که ثروتمندان بد هستند و اون‌ها حق فقرا رو خوردن، در ذهن ما کاشته بشه با دو مشکل روبرو می‌شیم.
مشکل اول این هست که در طول زندگی به جای اینکه تلاش کنیم و راه‌های رسیدن به ثروت و موفقیت رو پیدا کنیم، مدام دیگران رو مسئول فقر و وضعیت خودمون می‌دونیم. وقتی هم که دیگران رو مقصر بدونیم، در واقع دلیل وضعیت خودمون رو در عواملی پیدا می‌کنیم که نسبت به اون‌ها اختیاری نداریم. پس دیگه انگیزه‌ای برای حرکت و تلاش نداریم.
مشکل دوم اینه که وقتی ثروتمندان رو بد می‌دونیم، مانعی در ذهن ما برای رسیدن به ثروت بوجود میاد. در واقع در اعماق وجود خودمون از ثروتمند شدن بیزار می‌شیم. میشه گفت اتفاق ترسناکی که برامون می‌افته اینه که بعد از مدتی، حتی خودمون از وجود این ترس و مانع ذهنی اطلاعی نداریم. یعنی نمی‌دونیم چرا از یک طرف می‌خوایم پولدار باشیم اما از طرف دیگه نمی‌تونیم به پول برسیم.
کارتون‌ها چطور روی باورهای ما اثر می‌گذارند؟
شاید بگید این فقط یک کارتون هست و یک کارتون نمیتونه روی زندگی و ذهن ما تاثیری داشته باشه. باید با ویژگی‌های ضمیر ناخودآگاه آشنا باشید تا بدونید چطور کارتون‌ها می‌تونند روی باورها و زندگی ما اثر گذار باشند. روانشناسان اعتقاد دارند زبان ضمیر ناخودآگاه تصویر و داستان هست. بنابراین یک کارتون می‌تونه به راحتی با ضمیر ناخودآگاه ما ارتباط برقرار کنه.
یکی دیگه از ویژگی‌های ضمیر ناخودآگاه این هست که مثل یک بچه ساده لوحه و علاوه براین، قدرت تجزیه و تحلیل نداره. یعنی هر چی بهش گفته بشه باور می‌کنه. از طرفی ضمیر ناخودآگاه هر انسانی تا ۷ نهایتا ۹ سالگی در دسترس هست و بعد از اون به دلیل شکل گرفتن منطق، از دسترس خارج میشه.
وقتی یک کودک، مخصوصا کودکی که کمتر از ۹ سال سن داره، کارتون رابین هود یا کارتون‌های دیگه رو می‌بینه، مطالبی که در کارتون ارائه میشه در ضمیر ناخودآگاهش ثبت میشه و تبدیل میشه به باورهایی که در طول زندگی سرنوشت و مسیر حرکت اون رو مشخص می‌کنند. به همین ترتیب یک کارتون می‌تونه باورهای ما رو شکل بده.
یکی از راه‌های دیگه‌ی اثر گذاری روی ضمیر ناخودآگاه تکرار هست. همونطور که گفتیم غیر از کارتون رابین هود، کارتون‌ها، فیلم‌ها و سریال‌های زیادی هستند که مفهوم مشابهی رو برای ما تکرار می‌کنند. همین تکرار می‌تونه باز هم روی ذهن ما اثر گذار باشه.
پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیش‌تر درباره ضمیر ناخودآگاه و قدرت شگفت انگیزش در تعیین سرنوشت ما، حتما این مقاله رو بخونید: «لطفا بچه غول بی‌شعور درون خود را تربیت کنید».
کارتون رابین هود چه لطمه‌ای به زندگی ما زد؟
عمل قهرمانانه‌ی رابین هود، دزدی از ثروتمندان و کمک به فقرا بود. به نظرتون این کار درست هست؟ در واقع این جا این بحث بوجود میاد که آیا هدف، وسیله رو توجیه می‌کنه؟ در مورد کارتون رابین هود هدف، کمک به فقرا و وسیله، دزدی از ثروتمندان هست.
بحث‌های زیادی شده درباره‌ی اینکه آیا هدف وسیله رو توجیه می‌کنه یا نه. از نگاه ان ال پی، زمانی هدف می‌تونه وسیله رو توجیه کنه که هدف ما سبز و اکولوژیک باشه. یعنی هدف ما برای نفع و امیال شخص نباشه و به کسی آسیب نزنه.
حالا فکر می‌کنید در پشت پرده‌ی دزدی از ثروتمندان و کمک به فقرا، هدفی سبز و اکولوژیک وجود داره؟ بیاید فرض کنیم که رابین هود، یا هر فردی مثل رابین هود، این کار رو برای منافع شخصی انجام نمیده. حالا باید ببینیم این کار به کسی صدمه می‌زنه ؟ جواب مثبت هست. فردی که ازش دزدی میشه صدمه می‌خوره.
شاید بگید ثروتمندی که خون فقرا رو تو شیشه کرده یا ثروتش رو از راه نادرست بدست آورده اشکالی نداره صدمه بخوره. اما کمی صبر کنید تا توضیح بدیم که چرا ان ال پی میگه نباید کار ما به کسی صدمه بزنه.
چرا از دید ان ال پی کار رابین هود درست نیست؟
ان ال پی با ویژگی‌های ذهن انسان کاملا آشنا هست. وقتی ما کاری رو تکرار کنیم، اون کار تبدیل میشه به عادت ما. در واقع وقتی کار رابین هود رو درست بدونیم، دزدی ازهر ثروتمندی رو درست تصور می‌کنیم و بهش عادت می‌کنیم. اما آیا همه‌ی ثروتمندان انسان‌های بدی هستند؟ قطعا نه. در طول تاریخ افراد ثروتمند زیادی رو میشه نام برد که انسان‌های نوع دوست و خوبی بودند.
کارتون رابین هود یک باور محدود کننده در ذهن ما نسبت به ثروتمند شدن ایجاد می‌کنه. با دیدن چنین کارتونی یک حس منفی درون ما ایجاد میشه و به این باور می‌رسیم که ثروتمندان انسان‌های بدی هستند. همین باور مانع ما برای رسیدن به ثروت میشه. بد نیست این مقاله درباره انواع باورها و تاثیر اون‌ها در زندگی رو مطالعه کنید: «با انواع باورها از دیدگاه ان ال پی آشنا شوید تا نگاه‌تان به زندگی تغییر کند!»
درست بودن دزدی از ثروتمندان و تعمیم آن به دزدی از همه!
این باور که دزدی از ثروتمندان کار خوبی هست به واسطه‌ی یکی دیگه از ویژگی‌های ذهن ما که فیلترِ ذهنیِ تعمیم هست، گسترش پیدا می‌کنه. یعنی باعث میشه ما دزدی از هر کسی که وضعیت مالی بهتری نسبت به ما داره رو به صورت ناخودآگاه، درست بدونیم.
در واقع فیلتر ذهنی تعمیم باعث میشه اگه کسی رو ببینیم که سوار یک ماشین گرون قیمت هست، حق خودمون بدونیم که بهش گرون‌تر بفروشیم، یا مستاجر حق خودش بدونه که به ملک صاحبخونه صدمه بزنه. چرا؟ چون صاحبخونه دارایی‌های بیش‌تری داره. پس ذهن ما اون رو ثروتمند فرض می‌کنه و دزدی و صدمه زدن به اون، بر اساس باوری که در اعماق وجود ما ریشه کرده، کار درستی به حساب میاد.
برای آشنایی با فیلترهای ذهنی ۳ گانه می‌تونید این مقاله رو مطالعه کنید: «فیلترهای ذهنی ۳ گانه را بشناسید تا ارتباط بهتری با دنیا برقرار کنید».
تاثیر کارتون رابین هود و موارد مشابه در جامعه چیست؟
حتما موارد زیادی رو دیدید که خیلی‌ها حق خودشون می‌دونند که مثلا کرایه‌ی اتوبوس رو پرداخت نکنند یا بقیه‌ی پولی که دادید رو پس ندن. مثلا راننده‌های تاکسی حق خودشون می‌دونند که بقیه‌ی پول مسافر رو برنگردونند. نمونه‌های خیلی زیادی از این رفتار رو میشه در جامعه مثال زد. یکی از اصلی‌ترین دلایل بوجود اومدن این رفتار، کارتون رابین هود و کارتون‌ها، فیلم‌ها و سریال‌های مشابه هست که ذهن ما رو برنامه‌ریزی می‌کنند.
امیدواریم از امروز با آگاهی بیش‌تری به تماشای برنامه‌های مختلف بنشینید و به تاثیری که این برنامه‌ها رو ذهن شما و فرزندان‌تون دارند توجه بیش‌تری بکنید.
گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات
