احتمالا برایتان این اتفاق رخ داده است که با دیدن شخصی، احساس خاصی در شما ایجاد شود. یا هر بار که آهنگ خاصی را می‌شنوید، بلافاصله حالت روحی‌تان تغییر کند. این حالات به دلیل وجود یک تکیه گاه ذهنی درون شما ایجاد می‌شوند. در این مقاله با مفهوم تکیه گاه ذهنی آشنا می‌شوید و متوجه خواهید شد که تکیه گاه‌های ذهنی چطور ایجاد می‌شوند و چه کاربردی در زندگی ما دارند.
تکیه‌گاه ذهنی چیست؟
تکیه گاه ذهنی عاملی است که باعث می‌شود احساسی که به واسطه‌ی تجربه کردن یک اتفاق در شما ایجاد شده است، بدون تجربه‌ی مجدد همان اتفاق، دوباره در شما ایجاد شود. درست مشابه مثالی که در بالا زدیم. به یک آهنگ خاص گوش می‌دهیم و جدای اینکه آن آهنگ شاد است یا غمگین، یک احساس خاص درون شما ایجاد می‌شود.
پس تکیه گاه ذهنی باعث می‌شود ما یک حالت احساسی یا روحی خاص را که قبلا آن را تجربه کرده‌ایم، در زمان‌ها و شرایط خاص دوباره تجربه کنیم. البته برای تجربه مجدد آن احساس، نیاز به یک عامل محرک می‌باشد. منظور از عامل محرک همان آهنگ خاص است.
تکیه گاه ذهنی چطور ایجاد می‌شود؟
آن دسته از تکیه گاه‌های ذهنی که به صورت طبیعی ایجاد می‌شوند، برای به‌وجود آمدن به دو عامل زیر نیاز دارند:
- قرار گرفتن در یک حالت روحی شدید. مثل شادی زیاد
- وجود یک محرک خارجی در لحظه‌ای که به اوج حالت روحی می‌رسیم. محرکی مثل یک صدا، بو یا هر عامل خارجی دیگر
زمانی که انسان در شرایطی قرار می‌گیرد که احساسات شدیدی دارد، مثلا در حالتی که فشار روحی زیادی را تحمل می‌کند و ذهن و جسمش درگیر است، اگر محرک خاصی در اوج این حالت روحی توسط حواس پنجگانه دریافت شود، این محرک با آن حالت روحی پیوند می‌خورد و یک تکیه گاه ذهنی را ایجاد می‌کنند.
بعد از اینکه این تکیه گاه ذهنی ایجاد شد، هر زمان که آن محرک خاص ظاهر شود، شخص، خود به خود دچار همان حالت روحی و احساسی می‌شود.به عبارت دیگر این محرک، باعث فراخوانی احساساتی می‌شود که قبل‌تر آن را تجربه کرده‌ایم.
نکته‌ای که شاید برای شما جالب باشد این است که ما به صورت پی در پی در حال ایجاد ذهن خوانی و تکیه گاه ذهنی برای خودمان هستیم. در واقع این فرایندی است که جلوگیری از آن غیر ممکن می‌باشد. زیرا ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که پر از محرک‌های مختلف است.
هر صدایی که می‌شنویم، هر تصویری که می‌بینیم، هر چیزی که لمس می‌کنیم، هر بویی که به مشام ما می‌رسد و هر طعمی که می‌چشیم، نوعی محرک است. به عبارت دیگر تمام عواملی که توسط حواس ۵ گانه‌ی ما دریافت می‌شود، می‌تواند به عنوان محرکی باشد که با یک حالت احساسی پیوند می‌خورد و یک تکیه گاه ذهنی را ایجاد می‌کند.
تکیه گاه ذهنی چه کاربردهایی دارد؟
برخی‌ها از تکیه گاه ذهنی به‌صورت هوشمندانه استفاده می‌کنند. یکی از این نمونه‌ها کمدین‌ها می‌باشند. این افراد با لحن و تن صدا و حرکات خاص، افراد را می‌خندانند. بعد از آن نیز با استفاده از همان حالات و حرکات، دوباره احساس شادی و خنده را در شما ایجاد می‌کنند.
به طور کل تکیه گاه ذهنی ساز و کاری هستند که باعث می‌شوند در هر شرایطی که قرار دارید، به طور ناخودآگاه به شرایط روحی دیگه‌ای منتقل شوید. برای مثال، برخی‌ها که تحت فشار روحی شدید، به صورت ناخودآگاه سیگار می‌کشند. خیلی هم دوست دارند این کار را ترک کنند. در واقع این کار را به‌صورت ناخودآگاه انجام می‌دهند.
در صورتی که ندانیم این رفتار تحت تاثیر یک تکیه گاه ذهنی در ما ایجاد شده است، نمی‌توانیم آن را تغییر دهیم. ما با آگاهی از نحوه شکل‌گیری تکیه گاه‌های ذهنی، می‌توانیم تکیه گاه‌های ذهنی که به صورت خودکار در ما به‌وجود آمده‌اند و احساسات یا رفتارهای نامناسبی را در ما ایجاد می‌کنند شناسایی کنیم و آنها را حذف کنیم یا محرک‌ها و پاسخ‌های مناسبی را جایگزین‌شان کنیم.
استفاده مفید و آگاهانه از تکیه گاه ذهنی
کاربرد دیگر تکیه‌های ذهنی این است که ما می‌توانیم از آنها برای انتقال خودمان به شرایط روحی مطلوب استفاده کنیم. یعنی ما می‌توانیم به صورت آگاهانه برای خودمان تکیه گاه‌های ذهنی مطلوب بسازیم تا از آنها در شرایط مورد نیاز استفاده کنیم.
مثلا اگر قرار است در شرایط پر استرسی قرار بگیریم، می‌توانیم یک تکیه گاه ذهنی برای رسیدن به آرامش برای خودمان ایجاد کنیم تا وقتی در شرایط مورد نظر قرار گرفتیم، با استفاده از این تکیه گاه ذهنی بتونیم شرایط روحی خودمان را تغییر دهیم و خودمان را از حالت استرس به حالت آرامش منتقل کنیم.
اگر علاقه‌مند به آشنایی با کشف تکیه گاه ذهنی که به آن شرطی سازی نیز گفته می‌شود و در ان ال پی آن را با نام انکورگیری می‌شناسند آشنا شوید و روش ساخت تکیه گاه ذهنی برای خودتان را یاد بگیرید، این مقاله را مطالعه کنید: «چطور کنترل احساسات خود را به وسیله تکنیک شرطی سازی ان ال پی بدست بگیریم؟»
اقا لینک مطلبو من پیدا نکردم.میشه راهنماییم کنید؟
لینک کدوم مطلب دوست عزیز ؟:)
عالی بود