برای اینکه بتونید در کار یا بحث، دیگران رو متقاعد کنید، بیشتر از خوب حرف زدن، باید درست گوش دادن رو بلد باشید. وقتی در ارتباط با دیگران روی حرف زدن تمرکز کنیم، در واقع مانع ارتباط دو طرفه میشیم. چون در ارتباط دو طرفه هم باید پیام خودمون به طرف مقابل ارسال بشه، هم پیام طرف مقابل رو دریافت کنیم. اگر بتونیم پیام بعدی رو متناسب با پیام دریافتی تنظیم کنیم، میتونیم تا حد زیادی به ارتباط موثر برسیم و طرف مقابل رو با خودمون همراه کنیم.
چطور میشه در یک بحث، دیگران رو متقاعد کنیم؟
خیلی از آدم‌ها هدفشون از بحث رو به خوبی درک نمی‌کنن. به طور کلی شما میتونید دو مدل وارد بحث با دیگران بشید. حالت اول اینه که تلاش کنید تمام نقطه نظرات خودتون رو به طرف مقابل اعلام کنید. در این حالت معمولا بحث به نتیجه‌ای نمی‌رسه و حتی ممکنه دو طرف مدام حرف همدیگه رو قطع کنن. در واقع در این حالت، به جای اینکه دو نفر با هم ارتباط برقرار کنن، در حال جنگ با هم هستن.
در حالت دوم، هدف اعلام نقطه نظرات نیست. بلکه هدف جلب همراهی طرف مقابله. برای اینکه بتونیم این کار رو انجام بدیم باید بیشتر از حرف زدن، درست گوش بدیم. با درست گوش دادن میتونیم موضع طرف مقابل رو به خوبی درک کنیم. بعد به جای اینکه مواضع خودمون رو اعلام کنیم، باید حرفمون رو متناسب با صحبت‌های طرف مقابل تنظیم کنیم تا بتونیم همراهی اون رو جلب کنیم.
البته برای برقراری ارتباط موثر و جلب همکاری و همراهی دیگران، تکنیک‌هایی در ان ال پی وجود داره. میتونید برای آشنایی بیشتر با تکنیک‌های برقرار ارتباط موثر، این مقاله رو مطالعه کنید: «آموزش ارتباط موثر و جلب اعتماد دیگران با استفاده از تکنیک های ان ال پی». به هر حال مهارت درست گوش دادن کمک زیادی در برقراری ارتباط موثر میکنه.
کارل راجرز، یکی از بنیانگذاران روانشناسی انسان‌گرایانه و پدر تحقیقات روان‌درمانی میگه:
ارتباط واقعی زمانی ایجاد می‌شود که به خوبی به سخنان طرف مقابل گوش دهیم.
بنابراین اگه دوست دارید در ارتباط با دیگران (همسر، همکار، شریک، دوستان و…) بتونید همراهی اون‌ها رو جلب کنید و اون‌ها رو متقاعد کنید، تلاش نکنید نظرات خودتون رو به خورد طرف مقابل بدید. به جای اینکار باید تلاش کنید حرف طرف مقابل رو به درستی گوش کنید. در ادامه ۲ روش عملی برای درست گوش دادن معرفی می‌کنیم.
اولین روش برای درست گوش دادن: گوش دادن پویا
منظور از گوش دادن پویا اینه که مثل مخاطب ببینید، بشنوید و احساس کنید. برای اینکه دیگران رو متقاعد کنیم یا همراهی‌شون رو جلب کنیم باید از مرز کلمات رد بشیم. در واقع ما با کلمات مخاطبمون کاری نداریم. با احساس و فکری که پشت این کلمات هست کار داریم. چون برای متقاعد کردن دیگران باید بتونیم روی احساس اون‌ها تاثیر بذاریم.
بنابراین درست گوش دادن یعنی اینکه بتونیم مسئله مورد بحث رو مثل طرف مقابل ببینیم، بتونیم احساسی که از حرف‌های ما داره رو درک کنیم و بتونیم مثل مخاطبمون بشنویم. اگه بتونیم به همچین ارتباطی با طرف مقابل برسیم، به حالتی رسیدیم که بهش میگن درک همدلانه. وقتی طرف مقابل حس کنه شما میتونید درکش کنید، به طور ناخودآگاه تا حد زیادی با شما همراه میشه، حتی پیش از اینکه تلاش خودتون رو برای متقاعد کردنش شروع کنید.
اگه بخوایم علمی‌تر صحبت کنیم، در گوش دادن پویا که منجر به درک همدلانه میشه، باید خودمون رو جای طرف مقابل بذاریم و ببینیم پیامی که ارسال می‌کنیم، چطور از طریق کانال‌های ترجیحی ۳ گانه‌ی فرد دریافت میشه. در واقع با این کار عملکرد کانال‌ها ترجیحی مخاطبمون رو کشف می‌کنیم و میتونیم طوری صحبت کنیم که متناسب با کانال‌های ترجیحی مخاطب، بیشترین تاثیر ممکن رو داشته باشیم.
منظور از کانال‌های ترجیحی، کانال‌های دیداری، شنیداری و لمسی (حسی) هست. این کانال‌ها نوع برقراری ارتباط هر فرد با جهان پیرامون رو مشخص می‌کنن. برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر درباره کانال‌ها ترجیحی میتونید این مقاله رو مطالعه کنید: «کانال ترجیحی چیست؟ چطور با استفاده از آن می‌توان به ارتباط موثر رسید؟»
گاهی اوقات با گوش دادن پویا نمیشه از مرز کلمات طرف مقابل گذشت و به احساس و تفکری که پشت کلمات هست رسید. اینجاست که باید از روش دیگه استفاده کرد.
دومین روش برای درست گوش دادن: سوال پرسیدن
همونطور که گفتیم درست گوش دادن یعنی رسیدن به فکر و احساسی که پشت کلمات هست. پس اگه طرف مقابل حرف‌هایی زد که نتونستیم از اون‌ها به چیز خاصی برسیم، میتونیم سوال بپرسیم. سوالاتی که باعث میشه مخاطب ما منظورش رو بیشتر توضیح بده و حرفی که زده رو بیشتر باز کنه. اما باید در سوال پرسیدن دقت لازم رو داشته باشیم. چون میتونیم با اشتباه در سوال پرسیدن، خیلی راحت ارتباطی رو که ایجاد کردیم، نابود کنیم.
بدترین مدل سوال پرسیدن
نکته مهم در سوال پرسیدن این هست که باید دقت کنید از «چرا؟» برای پرسیدن سوال استفاده نکنید. وقتی از کلمه چرا استفاده می‌کنید، طرف مقابل رو ناخودآگاه می‌برید تو فاز دفاعی. بدترین حالت هم این هست که چرا رو به تنهایی بگید. مثلا دوست شما میگه: «به نظرم تصمیمی که گرفتی اشتباه هست». حالا اگه بخواید با کلمه چرا دلیل رو ازش بپرسید، میتونید دو نوع سوالتون رو مطرح کنید. البته هر دو نوع غلط هست. اما نوع اول بدتره.
در نوع اول وقتی دوست‌تون میگه: «به نظرم تصمیمی که گرفتی اشتباه هست». شما میتونید بگید: «چرا؟». به همین کوتاهی میتونید سوالتون رو مطرح کنید. در نوع دوم میتونید بگید: «چرا فکر میکنی اشتباهه؟». یعنی سوالتون رو به چرا ختم نکنید. نوع اول بدتر هست چون خیلی محکم و کوبنده دارید حرف دوست‌تون رو زیر سوال می‌برید و تاثیر منفی بیشتر و بدتری داره.
راه درستِ سوال پرسیدن چیه؟
وقتی از کلمه چرا استفاده می‌کنیم، داریم این پیام رو منتقل می‌کنیم: «به نظرم حرفت اشتباه هست، اگه فکر میکنی درسته دلیل بیار». در واقع این پیام هست که طرف مقابل رو وارد موضع دفاعی میکنه. راه درست سوال پرسیدن اینه که نشون بدیم به دنبال پیدا کردن یک جواب هستیم.
در مثال بالا میتونیم اینطوری سوال بپرسیم: «به نظرت کودم بخش از تصمیمی که گرفتم اشتباهه؟» یا «چی باعث شده به این نتیجه برسی که تصمیمی که گرفتم اشتباهه؟» با این مدل سوال‌ها دارید این پیام رو ارسال می‌کنید: «من مشتاقم نظرت رو برام شفاف‌تر کنی».
امیدواریم از امروز سعی کنید تا با استفاده از دو روشی که در بالا توضیح داده شده، درست گوش دادن رو به عنوان یک مهارت در خودتون تقویت کنید تا بتونید روابط بهتری با دیگران برقرار کنید و به این ترتیب در مسیر موفقیت قدم بردارید.
گروه آموزشی پژوهشی فرشید پاکذات
